Kanczendzonga - to drugi co do wysokości szczyt w Himalajach, jest trzecim co do wysokości szczytem na Ziemi. Jego wysokośc to 8586 m n.p.m. (wg innych źródeł główny wierzchołek ma wys. 8598 m n.p.m.). Położony jest we wschodniej części Himalajów, na granicy Indii (Sikkimu) i Nepalu. Szczyt IX na mapach Indyjskiej Służby Topograficznej.
.jpg)
Wysokość: 8586 metrów n.p.m.
Lokacja: Nepal, Indie
Pierwsze wejście: 25 maja 1955. Joe Brown i George Band.
Pierwsze wejście zimowe: 11 stycznia 1986. Jerzy Kukuczka, Krzysztof Wielicki.
Opis
Kanczendzonga jest trzecim na ziemi a drugim w paśmie Himalajów co do wysokości szczytem. Jest on pierwszym od wschodu ośmiotysięcznikiem Himalajów, położonym na granicy Sikkimu i Nepalu. Głównym budulcem są skały metamorficzne i magmowe. Masyw Kanczendzongi tworzy pięć wierzchołków, cztery z nich mają wysokość ponad osiem tysięcy metrów:
- Kanczendzonga - 8586 m.n.p.m.
- Kanczendzonga Zachodnia (Yalung Kang) - 8505 m.n.p.m.
- Kanczendzonga Środkowa - 8482 m.n.p.m.
- Kanczendzonga Południowa - 8494 m.n.p.m.
oraz z jeden siedmiotysięczny:
- Kangbachen - 7903 m.n.p.m.
Z masywu spływa pięć lodowców:
- północny Kangchenjunga
- wschodni Zemu
- południowo-wschodni Talung
- południowo-zachodni Yalung
- zachodni Ramtang.
Zainteresowanie górą pojawiło się dosyć wcześnie, już w roku 1848 pojawiają się wzmianki o rekonesansie góry przeprowadzonym przez brytyjskiego botanika Josepha D. Hookera. Ponadto do roku 1852 uważano, że to właśnie Kanczendzonga jest najwyższym szczytem na ziemi. Tak wczesne zainteresowanie tą góra mogło wynikać z lokalizacji w niedalekiej odległości od Dardżilingu, do którego poprowadzono kolej już w 1881r.
Nazwa szczytu
Pochodzi od czterech słów tybetańskich: kang(śnieg), chien(wielki), dzod(skarbnica), nga(pięć) zgodnie ze składnią tybetańską tłumaczy sie je jako: Pięć Skarbów pod Wielkim Śniegiem. Tymi pięcioma skarbami może być zarówno pięć wierzchołków masywu, lub wspomniane pięć lodowców. Istnieje również przekonanie że może to być również tradycyjne pięć skarbów tego regionu: sól, złoto i turkusy, święte księgi i bogactwa, oręż oraz zboża i leki.
Ja w przypadku wielu innych szczytów w Himalajach ten również uważany jest za święty, pierwsi zobywcy w geście poszanowania lokalny wierzeń zatrzymali się kilka metrów przed szczytem.
Istnieje kilka wersji pisowani nazwy szczytu, m.in. wprowadzona przez Anglików Kangchenjunga, czy używana w polsce Kanczendzanga i Kanczendzonga. W polskiej literaturze himalaistycznej możemy również spotkać się z formą Kangchendzönga, jest to wersja najbardziej zbliżona do oryginalnej wymowy, wprowadzona przez Güntera Oskara Dyhrenfurtha.
Historia zdobywania
- W 1848 rekonesans przeprowadza brytyjski botanik Joseph D. Hooker. Hooker tworzy pierwsze szkice szczytu i wchodzi na wysokość około 5800 m n.p.m. W 1852 Great British Trigonometric Survey ogłasza, że Kanczendzonga nie jest, jak dotąd uważano, najwyższym, lecz trzecim pod względem wysokości szczytem na Ziemi. W latach 1883-1884 Rinsing Namgyal obchodzi wokół masyw Kanczendzongi, osiąga przy tym wysokość 5800 m. Douglas W. Freshfield i Vittorio Sella z towarzyszami w 1899 obchodzą masyw dookoła, powstaje pierwsza mapa regionu.
- W 1905 grupa wspinaczy Aleister E. Crowley, Alexis A. Pache, Charles A. Reymond, R. de Roghi, dr Jacot-Guillarmod wraz z tragarzami osiągnął wysokość około 6500 m n.p.m. Podczas zejścia zginęło trzech tragarzy i A. Pache
- 1929 – podczas próby wejścia na szczyt zaginął Amerykanin Edgar. F. Farmer
- 1929 – wyprawa niemiecka – szef: Paul Bauer, osiągnięto 7400 m n.p.m.
- 1930 – wyprawa międzynarodowa – szef: Günter O. Dyhrenfurth (Szwajcaria), zdobyto pobliski Jongsang Peak – 7483 m n.p.m., zrezygnowano z prób wyjścia na Kanczendzongę
- 1931 – wyprawa niemiecka – szef: Paul Bauer, osiągnięto 7700 m n.p.m.
- 1955 – wyprawa brytyjska, szef: Charles Evans, uczestnicy – George Band, Joe Brown, Norman Hardie, John Jackson, Tom McKinnon, Neil Mather, Tony Streather, John Clegg (lekarz), Dawa Tenzing i Szerpowie. Szczyt zdobyty 25 maja przez George'a Banda i Joe Browna, dzień później przez Normana Hardie i Tony'ego Streathera
- 1973 – wyprawa japońska, szef: Eizaburo Nishibori, pierwsze wejście na Yalung Kang: Yutaka Ageta, Takao Matsuda (zginął w czasie zejścia)
- 1974 – polska wyprawa na Kangbachen kierowana przez Piotra Młoteckiego: Wojciech Brański, Zbigniew Rubinowski, Wiesław Kłaput, Marek Malatyński, Kazimierz Olech – pierwsze wejście na Kangbachen (26 maja)
- 1975 – wyprawa niemiecko-austriacka kierowana przez Sigi Aeberliego, dziewięciu spośród jedenastu członków ekspedycji weszło na szczyt Yalung Kang
- 1977 – wyprawa hinduska kierowana przez pułkownika Narindera Kumara, Prem Chand i Nima Dorje – drugie wejście na Kanczendzongę (31 maja)
- 1978 – polska wyprawa kierowana przez Piotra Młoteckiego: Eugeniusz Chrobak, Wojciech Wróż – pierwsze wejście na Kanczendzongę Południową (19 maja); Wojciech Brański, Zygmunt Andrzej Heinrich, Kazimierz Olech – pierwsze wejście na Kanczendzongę Środkową (22 maja)
- 1983 – Pierre Beghin – pierwsze wejście solowe,
- styczeń 1986 – wyprawa polska – kierownik wyprawy Andrzej Machnik, uczestnicy: Piotr Bednarczyk, Andrzej Czok, Grzegorz Figiel, Artur Hajzer, Robert Janik (lekarz), Zdzisław Kiszela, Julian Kubowicz, Jerzy Kukuczka, Alexandra i Casimir Lorentz (USA), Marc Palten (RFN), Krzysztof Pankiewicz, Jose Luiz Pauletto (Brazylia), Przemysław Piasecki, Bogusław Probulski, Michael Skorupski (Wielka Brytania), Zbigniew Terlikowski, Krzysztof Wielicki, Ludwik Wilczyński. Pierwsze wejście zimowe – Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki (11 stycznia). Podczas wyprawy zginął Andrzej Czok (11 stycznia).
- 1992 – na wysokości 8250 m n.p.m. zaginęła Wanda Rutkiewicz – jedna z najwybitniejszych himalaistek świata
- 2001 – Piotr Pustelnik
- 2009 – Kinga Baranowska, pierwsze polskie wejście kobiec
Ważniejsze wejścia
- 1955, 25 maja - George Band i Joe Brown. Pierwsze wejście w histori na szczyt
- 1986, 11 stycznia - Pierwsze wejście zimowe: Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki.
- 1983 – Pierre Beghin, pierwsze wejście solowe.
- 2009 – Kinga Baranowska, pierwsze polskie wejście kobiece
Ciekawostki
- Nazwa szczytu jest złożona z 4 słów i dosłownie znaczy Pięć Skarbów pod Wielkim Śniegiem.
- Kanczendzonga jest górą dość trudną, Po Annapurnie i Lhotse zanotowano oficjalnie najmniej wejść sposród pozostałych osmiotysięczników.
Cytaty
Zdjęcia
Filmy