Gerlach inaczej Wielki Gerlach to najwyższy szczyt Karpat, leżący w Tatr Słowackich. Położony w bocznej grani odchodzącej na Zadnim Gierlachu ku pd.-wsch. od grani głównej Tatr Wysokich. Wskutek wieloletnich problemów w ustaleniu nazwy, nie istnieje jedna poprawna nazwa w języku polskim. W powszechnym użyciu funkcjonują dwie: Gierlach oraz Gerlach, rzadziej występują też formy Gerlachowski Szczyt, Garłuch, Garłuchowski Szczyt, a także Kocioł i Kotłowy Szczyt.
Gerlach. Fot. horskyvodca.net
Wysokość: 2655 metrów n.p.m.
Lokalizacja: Słowacja, Tatry Wysokie
Pierwsze wejście: 1834 roku, Gelhof (szwagier Stilla), Martin Spitzkopf-Urban, Johan Still i jeszcze dwóch strzelców o nieznanych nazwiskach.
Pierwsze wejście zimowe: 15 stycznia 1905 roku, Janusz Chmielowski, Károly Jordán oraz przewodnicy Klemens Bachleda, Johann Franz (senior) i Paul Spitzkopf (senior).
Opis
Gerlach jest najwyższym szczytem w całych Karpat, ale także pomiędzy Alpami a Kaukazem. Masyw Gerlacha otaczony jest dolinami: Batyżowiecką, Kaczą i Wielicką. Masyw dzieli się na dwa główne ciągi gór : Zadni Gerlach (2637m n.p.m.) i Gerlach (2655m n.p.m.). Najwyższy szczyt Karpat nazywany jest również Wielkim Gerlachem. Cały masyw kieruje się w stronę południowego wschodu. Za granicę oraz początek masywu Gerlacha uznaje się Przełęcz Tetmajera (2590m n.p.m.).
Panoramka z wierzchołka Gerlacha. Fot. dg
Historia zdobywania
Data oraz nazwiska pierwszych zdobywców szczytu budzą wiele wątpliwości. Przypuszczalnie w 1855 na szczyt dotarli dwaj polscy botanicy Zygmunt Bośniacki i ks. Wojciech Grzegorzek. Podobno w 1834 r. na szczycie stanęli Johann Still, Martin Spitzkopf-Urban, Gelhof i dwóch nieznanych koziarzy podczas polowania na kozice. Na pewno weszli na niego austriaccy inżynierowie prowadzący prace kartograficzne w 1868 r. W końcu lat 60. XIX wieku Still wprowadził pierwszego turystę. 22 września 1874 roku pierwszymi Polakami na szczycie byli ksiądz Józef Stolarczyk z przewodnikami Wojciechem Gąsienicą Kościelnym, Wojciechem Giewontem, Wojciechem Rojem i Szymonem Tatarem . Po 1876 roku zaczęto intensywnie zdobywać Gerlacha. W sezonie zimowym pierwszymi zdobywcami byli Janusz Chmielowski, Károly Jordán oraz przewodnicy Klemens Bachleda, Johann Franz (senior) i Paul Spitzkopf (senior) w dniu 15 stycznia 1905 roku.
Drogi turystyczne
Można wyróżnić cztery drogi turysyczne na szczyt:
- Droga wejściowa na szczyt z Doliny Wielickiej przez Wielicką Próbę. Skala trudności 0+. Czas przejścia 4 godz.
- Droga zejściowa ze szczytu Batyżowieckim Żlebem i Doliną Batyżowiecką nad Batyżowiecki Staw. Skala trudności 0+. Czas zejścia ok. 2 godz. 30 min.
- Droga pierwszych zdobywców z Gierlachowskiego Kotła granią Urbanowych Turni. Skala trudności 0+. Czas przejścia od Wielickiego Stawu ok. 4 godz.
- Droga między Zadnim Gierlachem a Gierlachem. Skala trudności II. Czas przejścia 45 min.
Drogi Turystyczne
Przez Wielicką Próbę
Drogi wspinaczkowe
W masywie Gerlacha znajdziemy kilkanaście dróg wspinaczkowych, w tym m. in.:
Wschodnia ściana Pośredniego Gerlacha i Gerlacha
Źleb Karczmarza II
Lewy Filar V
Żlebem wprost ze "Żlebu Karczmarza" II?
Żebrem ze "Żlebu Karczmarza" V
Rynną VI
Droga Stanisławskiego Prawym Filarem IV
Kuchar-Svatos VI
Drlik-Orolin V+, A3
Prawa Depresja VI
Zachodnia ściana Gerlacha
Droga Galfy'ego V+/VI
Droga Kurczaba VI-
Komin Sawickiego IV - to wybitna formacja o długości około 450 metrów biegnąca prawą częścią zachodniej ściany Gerlacha (2655m). To idealny cel na nietrudne technicznie wspinanie z długim podejściem i zejściem.
Pn-wsch ściana Ponad Kocioł Turni
Lewe żebro III
Prawa depresja VI, A2
Prawe żebro V
Ciekawostki
Cytaty
Zdjęcia
Filmy