Artur Hajzer (ur. 1962), taternik i alpinista, należący do ścisłej czołówki polskiego himalaizmu; z wykształcenia kulturoznawca (absolwent Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach). Był współzałożycielem i prezesem firmy Alpinus, która produkowała m.in. wyposażenie alpinistyczne i turystyczne. Po upadku Alpinusa prowadził firmę HiMountain.
Zaczął się wspinać w 1976 roku w Tatrach, gdzie przeszedł trudne drogi, na przykład na północno-wschodniej ścianie Kazalnicy Mięguszowieckiej i na filarze Ganku. Później wspinał się w Alpach, między innymi w Masywie Mont Blanc (drogi Directe Americaine na Petit Dru i Gervasuttiego na Mont Blanc du Tacul). Od roku 1982 brał udział w licznych wyprawach (Hindukusz, Himalaje i Karakorum) – dokonania niektórych z nich przeszły do historii himalaizmu światowego.
W 1982 roku uczestniczył w drugim wejściu na Daplipangdigo (6126 m) w Himalajach Rolwalingu, a rok później wszedł południową granią na najwyższy szczyt Hindukuszu, Tirich Mir (7706 m). Razem z Jerzym Kukuczką dokonał pierwszego wejścia zimowego na Annapurnę (8091 m, w 1987 r.) oraz w latach 1986-88 nowymi drogami wszedł na Manaslu (8191 m), Shisha Pangmę (8012 m) i Annapurnę Wschodnią (8010 m). W późniejszych latach stanął również na szczytach Dhaulagiri (8167 m, 2008 r.), Nanga Parbat (8126 m, 2010 r.) i Makalu (8463 m, 2011 r.). Z Krzysztofem Wielickim trzy razy próbował przejść południową ścianę Lhotse (8501 m), docierając w 1987 roku do wysokości 8300 m. W roku 1989 kierował akcją ratunkową w rejonie Mount Everestu, która ocaliła życie jednego z alpinistów. Za tę bezprecedensową akcję otrzymał nagrodę Fair Play PKOL-u za rok 1989. Od 2010 r. kieruje programem sportowym „Polski Himalaizm Zimowy 2010-2015”, wspieranym przez Ministerstwo Sportu i Turystyki, objętym patronatem honorowym przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. W latach 2009-2011 był szefem dwóch zimowych wypraw na Broad Peak (8047 m), a w sezonie 2011/12 kierował wyprawą, która dokonała historycznego pierwszego zimowego wejścia na Gasherbrum I (8068 m). Jest autorem dwóch książek: Atak rozpaczy (1994 r.) i Korona Ziemi (2011 r.), a także konsultantem merytorycznym bestselleru Martyny Wojciechowskiej Przesunąć horyzont.
Zginął pod Gasherbrumem I, po upadku w Kuluarze Japońskim. Przyczyną śmierci był prawdopodobnie pośpiech i błąd podczas przepinania się na poręczówkach (Artur był prawdopodbnie w dużym stresie). O pochówek zgodny z wolą najbliższych zadbał Marcin Kaczkan.
Poniżej fragment wypowiedzi Krzysztofa Wielickiego (na onet.pl):
"Rozmawiałem przed chwilą z Marcinem Kaczkanem. On już dotarł do bazy, ma telefon satelitarny. Kaczkan potwierdził, że Artur Hajzer nie żyje, był przy nim – poinformował Krzysztof Wielicki na antenie TVN24. Wielicki poinformował też o okolicznościach śmierci wybitnego polskiego wspinacza. Jak powiedział, mimo wcześniejszych informacji, Marcin Kaczkan wcale nie spadł. W momencie schodzenia z góry był poniżej Artura Hajzera i widział go upadającego. Przyznał też, że nie zna szczegółów, ale przyczyną mógł być „drobny błąd techniczny”. Wcześniej informowano, że żona Artura Hajzera otrzymała SMS z informacją, że podczas schodzenia z Gaszerbrumu spadł Marcin Kaczkan. Według Wielickiego, tej wiadomości wcale nie wysłał Hajzer. – SMS prawdopodobnie wysłał kucharz widząc, że ktoś spadł. Marcin był w tym czasie bezpieczny, schodził normalnie z kuluaru – powiedział".
Źródło: annapurna-info.pl (udostępniona przez wydawcę)
Data i miejsce urodzenia: 28 czerwca 1962 roku.
Data i miejsce śmierci: 7 lipca 2013 roku, Kuluar Japoński na Gasherbrum I
Biografia
Wspinanie Artur Hajzer rozpoczął w roku 1976 od Tatr. Przeszedł wiele dróg na Kazalnicy Mięguszowieckiej, Ganku i innych ścianach. W Alpach przeszedł kilka trudnych dróg w masywie Mont Blanc, m.in. na Petit Dru i Mont Blanc du Tacul.
W górach wysokich zadebiutował w 1982 wspinaczką na szczyt Gaurishanka-Go w Himalajach Nepalu (6126 m n.p.m.). W kolejnym roku zdobył Tiricz Mir, najwyższy wierzchołek Hindukuszu (7706 m). Z Jerzym Kukuczką 3 lutego 1987 dokonał pierwszego zimowego wejścia na Annapurnę. Spośród ośmiotysięczników zdobył też Manaslu w 1986 wraz z Jerzym Kukuczką, Sziszapangmę 18 września 1987 wraz z Wandą Rutkiewicz, Ryszardem Wareckim i Jerzym Kukuczką, Dhaulagiri w 2008 i Nanga Parbat w 2010, oba z Robertem Szymczakiem.
Wschodnia Grań Manaslu
Wschodnia grań Manaslu była już celem kilku ataków. Jesienią 1986 szturm podjęła niewielka wyprawa w składzie: Carlos Carsolio i Elsa Avila (oboje Meksyk), Artur Hajzer, Jerzy Kukuczka (kierownik), Wojciech Kurtyka, Ryszard Warecki i Edward Westerlund (Austria).
Baza stanęła 8 września na wysokości 4400 m. Początkowo wspinano się granią od dołu, jednak okazała się nadspodziewanie długa i trudna. Na dodatek panowały bardzo ciężkie i niebezpieczne warunki. Chory Warecki musiał być odwieziony helikopterem do szpitala w Katmandu. Po miesiącu działalności alpiniści dotarli zaledwie do tzw. dolnego plateau (ok. 6400 m). Kończyło się zaopatrzenie - żywność i paliwo. Uzupełnieniem zajął się sirdar. 18 października wycofał się Kurtyka, zniechęcony niebezpieczeństwami obiektywnymi i niewielkimi postępami wyprawy.
Carsolio, Hajzer i Kukuczka kontynuowali wspinaczkę, ale po kolejnej nieudanej próbie wybrali już inną trasę - lewą partię północno-wschodniej flanki, która dawała możliwość wejścia na wschodnią grań już znacznie powyżej 7000 m. Postanowili zaatakować szczyt w stylu alpejskim.
Z bazy wyruszyli 5 listopada i po dwóch biwakach osiągnęli wschodnią grań na wysokości 7300 m. Po kolejnych dwóch biwakach na grani (7300 i 7600 m), 9 listopada pokonali trudny 80-metrowy odcinek pod północno-wschodnim wierzchołkiem i wydostali się na krawędź podszczytowego plateau. Tego dnia zdobyli dziewiczy północno-wschodni wierzchołek Manaslu (tzw. East Pinnacle, 7895 m) i zabiwakowali na wysokości 7950 m. 10 listopada odmrożony Carsolio został w namiocie, zaś Hajzer i Kukuczka po dwóch godzinach stanęli na głównym wierzchołku.
Zejście odbyło się drogą normalną. Bazę osiągnęli po dwóch dniach, skąd helikopter zabrał odmrożonego Carsolio.
Autorem fragmentu o Zdobyciu wschodniej granii Manaslu jest Janusz Kurczab — Manaslu (10.X.1986)
Lhotse
Wspólnie z Krzysztofem Wielickim trzykrotnie szturmował południową ścianę Lhotse. W 1989 był głównym organizatorem akcji ratunkowej po lawinie pod Mount Everest (Patrz artykuł), dzięki której udało się sprowadzić jedynego ocalałego Andrzeja Marciniaka.
10 lutego 2008 r. miał wypadek lawinowy w Tatrach Zachodnich. Po urwaniu nawisu śnieżnego na grani Ciemniaka został porwany przez lawinę. Udało mu się utrzymać blisko jej powierzchni i dzięki nadajnikowi Pieps oraz szybkiej akcji ratowników TOPR z użyciem helikoptera udało się go odnaleźć i uratować. Za złamanie obowiązującego w Tatrzańskim Parku Narodowym zakazu poruszania się poza wyznaczonymi szlakami turystycznymi został ukarany przez jego dyrekcję symbolicznym upomnieniem.
Artur Hajzer. Fot. arch. polskihimalazimzimowy.pl
Dokonania górskie
Tatry
- Wspinaczki na Kazalnicy,
- 1984, zima - pn-wsch Filar Ganku
Alpy
- Kilka trudnych dróg w masywie Mont Blanc, m.in. na Petit Dru i Mont Blanc du Tacul.
Hindukusz
- 1983 - Tiricz Mir (7706 m npm)
Himalaje i Karakorum
- 1986, 9 listopada - Manaslu Wschodni, wtedy najwyższy niezdobyty wierzchołek na świecie. Zespół: Jerzy Kukuczka, Carlos Carsolio, Artur Hajzer.
- 1986, 10 listopada - Manaslu, nową drogą, w stylu alpejskim, bez wspomagania tlenem z butli. Zespół: Jerzy Kukuczka, Carlos Carsolio (bez wejścia na wierzchołek), Artur Hajzer.
- 1987, 3 lutego - Annapurna – pierwsze wejście zimowe. Zespół: Artur Hajzer, Jerzy Kukuczka.
- 1987, 18 września - Shisha Pangma, nową drogą w stylu alpejskim, bez tlenu z butli. Dodatkowo dokonali I wejścia na wierzchołek zachodni (7950 m) a następnie po trudnej wspinaczce osiągnęli wierzchołek środkowy (8008 m). Zespół: głównie Jerzy Kukuczka, Artur Hajzer (nowa droga). Pod samym szczytem dołączyli do nich: Wanda Rutkiewicz, Ryszard Warecki, Carlos Carsolio, Ramiro Navarette.
- 1988 - Annapurna Wschodnia (8010 m) – nową drogą
- 2008, 11 maja - Dhaulagiri. Zespół: Robert Szymczak, Artur Hajzer
- 2010, 23 czerwca Nanga Parbat. Zespół: Artur Hajzer, Robert Szymczak.
- 2011, 30 września - Makalu, drogą francuską. Zespół: Artur Hajzer, Adam Bielecki i Tomasz Wolfart. Patrz news
Ciekawostki
- Wspólnie z Krzysztofem Wielickim trzykrotnie szturmował południową ścianę Lhotse.
- W 1989 był głównym organizatorem akcji ratunkowej po lawinie pod Mount Everest, dzięki której udało się sprowadzić jedynego ocalałego Andrzeja Marciniaka.
- 10 lutego 2008 roku zleciał z lawiną z Grani Ciemniaka. Dzięki doświadczeniu i opanowaniu udało mu się wystawić czekan na powierzchnię, który zauważyła załoga helikoptera Topru, obyło się bez większych problemów.
- Ma dwóch synów: starszego Filipa i o 8 lat młodszego Jakuba oraz żonę Izabelę.
- Jest pomysłodawcą i kierownikiem programu Polski Himalaizm Zimowy. Który ma wspierać rozwój zimowego himalaizmu, tak aby zdobyć pozostałe ośmiotysięczniki w Karakorum zimą.
- Jest autorem książki "Atak Rozpaczy"
Cytaty
Zdjęcia
Filmy
Zimowe zdobycie Annapurny (3 luty 1987 rok)