Skale wspinaczkowe i wyceny dróg wspinaczkowych - temat jakże obszerny. W poniższym opracowaniu postaram się przybliżyć różne skale we wspinaczce, zarówno letniej jak i zimowej. Takich skal na świecie jest mnóstwo, więc zapraszam do zapoznania się z większością tych ważniejszych (przynajmniej z perspektywy naszego podwórka :).
Jak w każdej dziedzinie wspinania, tak we wspinaczce mikstowej, wspinaczce lodowej mamy do czynienia z różnymi skalami opisującymi trudności techniczne (a w przypadku lodowej skali opisywana jest też "powaga" drogi). Skale dają nam komfort zaplanowania wspinaczki pod kątem naszych umiejętności. Trudności dróg wyceniają ludzie, co za tym idzie często trudności mogą być wyceniane subiektywnie, pod kątem możliwości danego wspinacza. Dlatego często dopiero kilka przejść ustala w miarę obiektywną wycenę.
W wspinaczce mikstowej jak nigdzie indziej występuje różnorodność warunków. Często drogi są trudniejsze, lub łatwiejsze dla zespołów powtarzających drogę, bo np. jest większa warstwa lodu w trudnościach, trawy są lepiej zmrożone. itp.
W ramach uzupełnienia tego artykułu polecam również lekturę styli wspinaczkowych we wspinaniu sportowym i górach.
Tabelka w "Góry, Wolność i Przygoda". Fot. Damian Granowski
Ten artykuł jest jednym z szerszego cyklu, pt. "Szkoła wspinania" mającego na celu popularyzację bezpiecznych metod wspinania oraz usprawnienie, a co za tym idzie wzrost ogólnego poziomu wspinania. Celem tego "projektu" jest przekazanie/utrwalenie podstawowej wiedzy dla początkujących jak i również różnych patentów dla bardziej zaawansowanych. Uprzedzam jednak, że nie jest to internetowy kurs wspinania, a jedynie uzupełnienie takich kursów + ewentualne przypomnienie. Jeśli myślisz o kursie/sekcjach wspinaczkowych i podoba ci się mój sposób przekazywania wiedzy to zapraszam do kontaktu.
Jeśli jesteś tu pierwszy raz i strona ci się podoba to zajrzyj do artykułu "pierwszy raz na drytooling.com.pl" znajdziesz tam kilka wskazówek, co warto przeczytać na stronie :-). Polecam również zapisać się na newsletter (będziesz dostawał na niego powiadomienia o nowych, wartościowych artykułach. Spamu... nie będzie. Zapraszam też do polubienia profilu FB ;).
Skale wspinaczkowe letnie
Większość tych skal odnosi się do wspinaczki skałkowej, chociaż gdy powstawały, nie było takiego terminu. Chyba najpopularniejsza dziś skala UIAA (w górach), wywodzi się z końca XIX wieku (Owen Glynn Jones). Była czterostopniowa i przymiotnikowa. Podobną stosowano w Alpach wschodnich. W 1914 rozszerzono ją do piątego stopnia, a a w 1926 Willo Welzenbach rozszerzył ją do szóstego stopnia. Po II Wojnie Światowej rozszerzoną ją o kolejne stopnie.
Na świecie jest kilkanaście skal, które można porównać za pomocą tabelek. Niestety nie jest to wymierne i każda skala ma swoją specyfikę. Niektóre są bardzo znane (francuska, amerykańska), inne bardziej lokalne (saska, kurtyki, brazylijska, skandynawska). Poniżej tabelka z porównaniem skal wspinaczkowych letnich.
Skala francuska
Powstała w latach 70. i 80. XX wieku do wyceniania dróg obitych i aktualnie jest najpopularniejszą na świecie (co nie znaczy, że jedyną słuszną) skalą do wyceniania dróg sportowych. Zapis to cyfry arabskie z dopiskiem a, b, c. ew. z "plusem". 1, 2, 3 toższame są ze skalą UIAA, później wchodza podstopnie a, b, c. Od 6a dochodzą "+". Czyli przykładowo 5c, 6a, 6a+, 6b, 6b+, 6c, 6c+... i tak dalej aż do 9b+. Oczywiście skala jest otwarta i kwestią czasu jest pierwsze 9c. Najbardziej popularna jest we Francji, Hiszpanii, Włoszech, Chorwacji. W krajach anglo i niemiecko języcznych raczej się nie przyjęła.
Skala UIAA
Na początku lat 70. UIAA (Union Internationale des Associations d'Alpinisme) chciała wprowadzić otwartą skalę wspinaczkową uniwersalną dla wszystkich rejonów. Nie udało się to w pełni. Aczkolwiek do wyceniania dróg górskich jest najbardziej popularna. Zapis to cyfry rzymskie I, II, III, aż do XI. Dodatkowo przy oznaczeniach są + i -, które oznaczają górną i dolną granicę tego stopnia. Zdarzają się też wyceny łamane np. VII/VII+.
Skala amerykańska
Yosemite Decimal System (YDS) używana jest oczywiście w Ameryce Północnej. Często w RPA i niektórych rejonach Ameryki Południowej (np. Patagonia, Meksyk). Powstała pod koniec lat 30. XX wieku, jako modyfikacja skali Wellzebacha.
Klasa 1: Wędrówka.
Klasa 2: Łatwy, ale stromy teren, niekiedy trzeba używać rąk.
Klasa 3: Bardzo łatwe wspinanie. Niekiedy z użyciem liny.
Klasa 4: Łatwe wspinanie, często w ekspozycji i użycie liny jest zwyczajowe. Odpadnięcie może być śmiertelne. Asekuracja z punktów naturalnych w sporej ilości.
Klasa 5: Tutaj zaczyna się poważne wspinanie z użyciem lin, punktów przelotowych i budowaniem stanowisk.
W 1952 roku Royal Robins i Don Wilson zaproponowali rozszerzenie piątek klasy, na złożoną z dziewięciu stopni od 5.1 do 5.9 (VI-, VI w skali UIAA). W 1970 roku Jim Bridwell zaproponował jej roszczerzenie o stopień 5.10 i dodatkowo zaproponował podstopnie a, b, c, d. Aktualnie w tej skali najtrudniejszą cyfrą jest 5.15b.
Można spotkać się jeszcze z dodaniem plusika np. 5.12+. Oznacza to, że dłuższy odcinek na danym wyciągu ma daną trudność, lub - jeśli jest tylko "miejsce" z trudnym ruchem.
Skala saska
Stosowana w piaskowcach, została wymyślona pod koniec XIX wieku przez Oscara Schustera w Saskiej Szwajcarii. W swoim przewodniku skala była trzystopniowa, później pięć, a w 1906 roku uzyskała szósty stopień. W 1928 roku pojawił się w przewodniku siódmy stopień. Od tego stopnia zaczynają się podstopnie (VIIa, VIIb, VIIc, VIIIa i tak dalej). Aktualnie kończy się na XIIb.
Skala australijska
Wymyślona w Australii. Zapis w postaci cyfr arabskich. Zaczyna się od 7, a kończy się aktualnie na 34.
Skala Kurtyki
W 1981 roku Wojtek Kurtyka zaproponował dosyć eleganckie rozszerzenie skali UIAA o kolejne stopnie już z przedrostkiem w postaci cyfry arabskiej. Czyli po VI+ następuje VI.1, VI.1+, VI.2 i tak dalej, aktualnie do VI.8. Nie ma minusów, ale mogą się zdarzać stopnie łamane np. VI.3+/4.
Skala tatrzańska
Jest stosowana głównie w Tatrach i okolicach (Przełom Białki, Jaroniec). Jest prawie tożsama ze skalą UIAA. Warto zaznaczyć że skala zaczyna się już właściwie od 0 (zera). Aż do VI (skrajnie trudno) ma oznaczenie przymiotnikowe.
Dla oznaczenia dolnej, lub górnej granicy stopnia stosuje się znaki "+" i "-".
(W.H.Paryski: Uwagi o skali trudności. “Taternik” 1961, nr 2, s.107)
| bez trudności | bez równozn. oznaczeń liczbowych |
| bardzo łatwe | bez równozn. oznaczeń liczbowych |
| łatwe | bez równozn. oznaczeń liczbowych |
| nieco trudne | I |
| dość trudne | II |
| trudne | III |
| bardzo trudne | IV |
| nadzwyczaj trudne | V |
| skrajnie trudne | VI |
Dalej jest już tożsama z skalą UIAA.
Skala brytyjska
Brytyjska skala trudności we wspinaczce tradycyjnej (British Trad Grades) jawi się na pierwszy rzut oka jako czarna magia. Spróbujemy ją rozwikłać. Skala ta jest dwuczłonowa. Mamy skalę przymiotnikową (np. HS) i numeryczną (np. 5c). Do opisu drogi dodaje się je obie.
Skala przymiotnikowa
Pierwsza część wyceny, która podaje ogólną trudność drogi. Co ciekawe wywodzi się systemu skal, który pod koniec XIX wieku zaproponował O. G. Jones. Wpływ na trudność ma mnóstwo czynników. Przykładowo: powaga, ciąg trudności, techniczne trudności, ekspozycja, ryzyko niebezpiecznego lotu, jakość skały, potencjalne wyrwanie przelotów itp. Skala jest otwarta i zaczyna się – w dolnej części -od łatwo (Easy), a kończy się aktualnie na E11. Po drodze znajdziecie stopnie: łatwo/umiarkowanie (Moderate, M), trudno (Difficult, D), ciężko trudno (Hard difficult, HD), bardzo trudno (Very difficult. VD), ciężko bardzo trudno (hard, very difficult. HVD), poważnie (Severe. S), ciężko i poważnie (hard severe. HS), bardzo poważnie (very severe. VS), ciężko i bardzo poważnie (Hard very severe. HVS). Na końcu jest kategoria „Ekstremalnie poważnie”. Zaczyna się od E1, a aktualnie kończy na E11.
Jak we wszystkich skalach, wyceny są nadawane subiektywnie. VS może przechodzić płynnie w HVS, a HWS może w E1. Niektórzy wspinacze, którzy dobrze czują się w rysach, mogą odczuć trudności jako łatwiejsze, co wpływa na wycenę.
Skala numeryczna
Otwarta skala, opisuje trudności dla najtrudniejszego ruchu na drodze. Nie ma znaczenia czy robimy ten ruch z perspektywą bezpiecznego lotu, czy śmiertelnego. Czy po przejściu 5 metrów, czy 30 metrów.
Zaczyna się od 3c, później mamy 4a, 4b, 4c, 5a, 5b, 5c, 6a, 6b, 6c, 7a i kończymy aktualnie na 7b. Ma podobny zapis jak sportowa skala francuska, ale nie jest z nią tożsama. We francuskiej mamy dodatkowo też „plusy”.
Kombinacje tych skal
Te dwie skale (numeryczna i przymiotnikowe) służą do opisywania dróg tradowych. W początkowej fazie, często są ze sobą powiązane. Przykładowo: S, 4a; HS, 4b; VS, 4c; HVS, 5a; E1, 5b; E2, 5c. Powyżej tych trudności techniczna skala zaczyna zwalniać i np. możemy mieć np. E6, 6b.
Ogólnie jeśli wycena techniczna jest wysoka (np. VS 5a, E1 5c) to można spodziewać się, że droga będzie techniczna, lub z jednym trudnym ruchem dobrze ubezpieczonym. Z drugiej strony, jeśli wycena techniczna jest niska, a przymiotnikowa dość wysoka (np. HVS 4c; E3 5b), to należy spodziewać się, że droga będzie miała łatwe ruchy, ale z niebezpiecznymi fragmentami, lub całość drogi będzie poważna.
Oczywiście miej oczy otwarte, bo można naciąć się na dziwne wyceny (jak wszędzie).
Poniżej porówanie skali brytyjskiej z innymi wycenami (dla dróg bezpiecznych). Źródło: rockfax.com
Poniżej porówanie skali brytyjskiej z innymi wycenami (dla dróg poważnych). Źródło: rockfax.com
Skale boulderowe
Bouldering również ma swoje skale wspinaczkowe. Wraz z narodzinami tego sportu zaistniała potrzeba wyceniania problemów wspinaczkowych. Pierwszą skalą wspinaczkową w boulderingu była ska Johna Gilla (prekursora nowoczesnego boulderingu).
W 1969 opublikował ją. Była to skala zamknięta, która wraz z upływem czasu miała być zmienna. Trzy stopnie (B1, B2, B3) oznaczały że na B1 trudności najtrudniejszego przechwytu są porównywalne z drogami z liną. B2 tylko dla trudności na niskich formach. Efemeryczny stopień B3 był zarezerwowany dla problemów, które pokonała tylko jedna osoba, pomimo prób innych zawodników. Skala miała sporo wad, więc szukano czegoś lepszego.
Na świecie później powstało kilka skal, wśród których najpopularniejsze to skale Fontainebleau (francuska) i V (amerykańska). Skala z Font zaadaptowała sportową skalę wspinaczkową. Zapis różni się tym, że w skali boulderowej mamy zapis z dużej litery. Jest najbardziej popularna w Europie. Nie jest ona kopią skali francuskiej, bo trudności są przesunięte w dół. Obecnie najtrudniejsze baldery mają wycenę 8C+, a drogi sportowe 9b+. W boulderingu, zazwyczaj nie ma dużego ciągu trudności. Wycena jest za miejsce. Może się zdarzyć, że najtrudniejszy ruch na drodze 9a ma np. 7C, ale jest kilka takich miejsc i ich połączenie to inna bajka niż zrobienie jednego balda za 7C.
W USA powstała skala V. Jej ojcem był John Verm Shermann. Trudności zaczynają się od V0, a aktualnie kończą na V16. Obecnie skala ta stosowana jest w Ameryce Północnej, Australii, RPA.
Zdarzają się też długie trawersy, które wyceniane są według francuskiej skali sportowej, chociaż niektórzy obniżają ją w dół wychodząc z założenia, że nie musimy robić wpinek i nie ciągniemy za sobą liny.
Porówanie skal boulderowych. Źródło: boulderbrighton.com
Kolejne skale wspinaczkowe
Skala we wspinaczce lodowej
We wspinaczce lodowej mamy doczynienia z dwuczłonową skalą trudności na którą składają się trudności obiektywne i techniczne. Pierwszy człon (pisany cyframi rzymskimi (I- VII) określa długość wspinaczki, powagę, zaangażowanie, dojście, niebezpieczeństwo, ryzyko, trudność zjazdów. Drugi człon WI (water Ice), pisany jest cyframi arabskimi (1-7) określa trudności techniczne najtrudniejszego wyciągu.
W opisach dróg można również spotkać oznaczenie "R", lub "X". Które oznaczają najprościej mówiąc ryzyko. Czyli możliwość osadzenia przelotów, itp. Jeśli np. na stosunkowo łatwym lodzie nie będzie można znaleźć miejsca w którym można wkręcić śrubę, to taka droga może otrzymać oznaczenie "R". A np. jeśli kolumna lodu po której się wspinamy ugina się, lub trzeszczy to zasługuje na "X". Większość dróg WI 6, często automatycznie należy do grupy "R" lub "X".
Skala jest teoretycznie zamknięta, ale w praktyce od czasu do czasu zdarza się, że ktoś przejdzie jakąś nową drogą, dla której zalicytuje wyższą skalę. np. Will Gadd na Spray On. Wycena ta miała być żartem, ale z czasem niektórzy zaczęli jej używać ;)
Skale trudności obiektywnych w lodzie
I - Krótka wspinaczka, łatwe dojście. Asekuracja pancerna, komfortowe zjazdy, bar niedaleko.
II - Jeden, dwa wyciągi, łatwy dostęp do drogi wspinaczkowej. Mało niebezpieczeństw obiektywnych, łatwe zjazdy
III - Wielowyciągowa droga na małych wysokościach npm., do której musimy długo podchodzić (nierzadko z wykorzystaniem rakiet, lub nart ski tour). Zajmuje kilka godzin (dobra kondycja wskazana;) Asekuracja, stanowiska dobre. Przy zjazdach mogą występować trudności. Zagrożenie lawinowe na podejściu
IV - Wielowyciągowa droga na dużych wysokościach npm., niedostępnych rejonach które wymagają dobrego planowania, przygotowania wyprawowego. Podejście i zejście narażone na wiele obiektywnych trudności takich jak lawiny lodowe (seraki), śnieżne, kamienne. Kiepska pogoda (niskie temperatury, wiatry), trudny technicznie teren itp. Niebezpieczeństwa obiektywne podczas wspinaczki. Zjazdy trudne (możliwe przy zastosowaniu haków, spitów)
V - Wielowyciągowa wspinaczka (ponad 10 wyciągów) na górskiej ścianie. Wymaga poważnej wiedzy, umiejętności, planowania, wyposażenia. Dużo obiektywne zagrożeń, zarówno podczas wspinaczki jak i zejścia. trudne zjazdy, lawiny, częste załamania pogody. Trudne, długie zjazdy
VI - Droga typu alpejskiego (bardzo długa, wielowyciągowa, wysoka ściana, problemy logistyczne). Pokonywana tylko w jeden dzień przez najlepsze zespoły. Wymaga dużego doświadczenia i wiedzy wysokogórskiej. Pełen "serwis" zagrożeń obiektywnych (spadające seraki, lawiny śnieżne, kamienne, kruszyzna, załamania pogody, duża wysokość npm, itp.). Trudne, długie zjazdy.1
VII - "Gorzej być nie może"
Skale trudności technicznych w lodzie
WI 1 - Lód jest gruby, mocny o nachyleniu do 50°. Żadnych zagrożeń. można przejść w rakach, podpierając się czekanem.
WI 2 - Podchodzenie po mocnym, litym lodzie od 45° do 70° z możliwymi miejscami 80. Asekuracja bardzo dobra, "atomowe" stanowiska. Dużo możliwości odpoczynku w wygodnych miejscach.
WI 3 - Większość wspinaczki w mocnym, grubym lodzie od 70° do 80° (mogą się zdarzać odcinki o większym nachyleniu). Asekuracja dobra, dobre miejsca na stanowiska i do odpoczynku. Potrzebne raki i 2 czekany
WI 4 - Wspinaczka w mocnym lodzie o nachyleniu 75° do 85° z krótkimi odcinkami pionowymi. Asekuracja i stanowiska dobre. Potrzebna wiedza na temat pokonywania różnych formacji lodowych (kalafiory, grzyby, kandelabry lodowe)
WI 5 -Wspinaczka w dobrym lodzie w dużej części o nachyleniu 85° do 90°. Asekuracja i stanowiska raczej dobre. Wspinaczka wymaga koncentracji, dobrej techniki (pokonywanie np. lodowych sopli, firanek, kalafiorów itp.), wytrzymałości, doświadczenia itp.
WI 6 -Większość wspinaczki w pionowym lodzie, z kilkoma miejscami odpoczynkowymi. Jakość lodu pozostawia wiele do życzenia. Asekuracja "wymagająca". Małe szanse na dobre stanowiska (często wiszące). Wspinaczka wymaga siły, techniki, zręczności, doświadczenia w pokonywaniu różnych formacji lodowych, itp.
WI 7 - Wspinaczka w pionie i przewieszeniu. Zazwyczaj w cienkim lodzie, słabo trzymającym się skały. Asekuracja jeśli nie z stałych punktów i haków, to bardzo "wymagająca" często nie możliwa do założenia.
Niektórzy wspinacze widzą (np. Will Gadd) potrzebę rozszerzenie skali WI10 poza stopień WI7. I tak np. Will Gadd w swojej książce "Wspinaczka Lód i Mikst" dodaje stopień:
WI 8 - "Lód jest bardzo przewieszony, bardzo słaby, z bardzo słabą asekuracją. Wspinaczka wymaga niebywałego zaangażowania. Bardzo przewieszony serak lodowcowy mógłby być odpowiednikiem drogi WI 8 pod względem czystych trudności wspinaczkowych, ale z możliwością osadzenia dobrych przelotów"
Skala lodowcowa
W Austrii funkcjonuje osobna skala trudności dla dróg w lodzie lodowcowym (G, od Gletscher), która jest bardzo podobna do skali M. Istnieją drogi w lodowych dachach, gdzie znajdziemy na założone punkty asekuracyjne (śruby wkręcone ze zjazdu) i cyfrę G10.
Skale we wspinaczce mikstowej
Wspinając się w terenie mikstowym (skała, trawy, mech, ) mamy doczynienia z skalą mikstową która rozpoczyna się członem M (ang. mixt) i cyframi arabskimi (5-13), ewentualnie możemy dodać +/-. Porównanie skali mikstowej z skalami wspinaczkowymi jest tylko szacunkowe. Nie da się dokładnie porównać tych skal ze względu na odmienny charakter wspinania. Co w praktyce oznacza, że jeśli robimy np. VI.1 w skałach to nie oznacza, że wkosimy M7.
Do tego dochodziło pełno różnic pomiędzy skalą europejską, a amerykańską - kanadyjską (wyceny dróg w górnej skali zaniżone w Ameryce Płn.). Dwaj Wspinacze (Robert Jasper i Will Gadd) postanowili porównać zunifikować obie te skale, poprzez powtarzanie własnych dróg. Poniżej tabela Willa Gadda z jego propozycją wyceny skali mikstowej, do Amerykańskiej (oraz UIAA), oraz Kurtyki.
Oczywiście dyskusje co do wycen nie ominęły również Tatr. W większości przypadków stosowana jest nasza skala tatrzańska - którą zapisuje się tak samo jak UIAA. W ostatnich latach dzięki fali przejść zimowo klasycznych powstało mnóstwo dróg (albo uklasycznione uzyskały) z wyceną wyrażoną za pomocą cyfr arabskich poprzedzonych literą M.
Można również się spotkać z wycenami nawiązującymi do tradycyjnej skali zimowoklasycznej wywodzącej się z Tatr Zachodnich, zwanej niekiedy Skalą Muskata (od nazwiska jej autora Jana Muskata). Skala ta - w odczuciu wielu wspinaczy - jest przesunięta o pół stopnia w górę względem skali "M". Oczywiście pomiędzy poszczególnymi rejonami wyceny mogą znacząco się różnić.
| Skala M | Skala D | Skala tatrzańska zimowa (wyceny jeszcze do uzgodnienia) | USA | UIAA | Kurtyki |
| M3+ | 4- | ||||
| M4- | 4 | ||||
| M4 | 4+ | IV | IV | ||
| M4+ | 5- | ||||
| M5- | D5- | 5 | |||
|
M5 |
D5 | 5+ | 5.7 | V-/V | V |
| M5+ | D5+ | 6- | |||
| M6- | D6- | 6 | |||
| M6 | D6 | 6+ | 5.8 | V+/VI- | V+/VI- |
| M6+ | D6+ | 7- | |||
| M7- | D7- | 7 | |||
| M7 | D7 | 7+ | 5.9-5.10b | VI/VII- | VI/VI.1 |
| M7+ | D7+ | 8- | |||
| M8- | D8- | 8 | |||
| M8 | D8 | 8+ | 5.10c-5.11b | VII/VIII- | VI.1+/VI.2+ |
| M9 | D9 | 5.11c-5.12a | VIII/VIII+ | VI.3/VI.3+ | |
| M10 | D10 | 5.12b-5.12c | IX- | VI.4 | |
| M11 | D11 | 5.12d | IX | VI.4+ | |
| M12 | D12 | 5.13a-5.13b | X- | VI.5/VI.5+ | |
| M13 | D13 | 5.13c | X | VI.6 | |
| M14 | D14 |
Skala wspinaczkowa M opisowa (mniej więcej, jak powinny wyglądać trudności)
M1-3: Łatwe podejścia, zazwyczaj nie potrzebujemy dziabek.
M4: Połogi lub pionowy teren na którym potrzebujemy trochę umięjętności drytoolowych.
M5: Pionowy drytooling.
M6: Pionowy lub przewieszony teren, z technicznym, trudnym drytoolingiem.
M7: Siłowy i techniczny teren drajtulowy, zazwyczaj przewieszony. Więcej niż 10 metrów trudnego wspinania.
M8: Prawie poziome okapy wymagające siłowego i technicznego drajtula. Na drodze znajdują się bulderowe miejsca, lub dłuższe partie wycenione na M7.
M9: Bardzo duże przewieszenie, lub przewieszenie z małymi i technicznymi chwytami. Albo pioziomy dach na 2-3 długości ludzkiego ciała.
M10: Około 10 metrów dachu lub 30 metrów sytego przewiesznia z trudnym drytoolingiem i bez miejsc restowych.
M11: 30 metrów - albo więcej - gimnastycznego drajtulingu w przewieszeniu lub około 15 metrów dachu.
M12: M11 + miejsca bulderowe, dynamiczne ruchy i ciągły techniczny, patenciarski drytooling.
M13 wzwyż: to samo co co M12, tylko większe natężenie trudnych ruchów. Być może mniej restów.
Skala "D"
Czasem (zależy od "kustoszy rejonów") pojawia się również skala "D". Oznacza się nią drogi do drytoolingu czysto skalne, gdzie nie występują trawki, lód, itp. Skala jest właściwie taka sama jak skala "M". Różnią się tylko literką. Skalę "D" możemy spotkać w różnych krajach (np. we Włoszech, Austrii, a w Polsce drogi drytoolowe w Jaskini Strzegowej, w Janówku otrzymały takie wyceny).
| Skala M | Skala D | Skala tatrzańska zimowa (wyceny jeszcze do uzgodnienia) | USA | UIAA | Kurtyki |
| M3+ | 4- | ||||
| M4- | 4 | ||||
| M4 | 4+ | IV | IV | ||
| M4+ | 5- | ||||
| M5- | D5- | 5 | |||
|
M5 |
D5 | 5+ | 5.7 | V-/V | V |
| M5+ | D5+ | 6- | |||
| M6- | D6- | 6 | |||
| M6 | D6 | 6+ | 5.8 | V+/VI- | V+/VI- |
| M6+ | D6+ | 7- | |||
| M7- | D7- | 7 | |||
| M7 | D7 | 7+ | 5.9-5.10b | VI/VII- | VI/VI.1 |
| M7+ | D7+ | 8- | |||
| M8- | D8- | 8 | |||
| M8 | D8 | 8+ | 5.10c-5.11b | VII/VIII- | VI.1+/VI.2+ |
| M9 | D9 | 5.11c-5.12a | VIII/VIII+ | VI.3/VI.3+ | |
| M10 | D10 | 5.12b-5.12c | IX- | VI.4 | |
| M11 | D11 | 5.12d | IX | VI.4+ | |
| M12 | D12 | 5.13a-5.13b | X- | VI.5/VI.5+ | |
| M13 | D13 | 5.13c | X | VI.6 | |
| M14 | D14 |
Tatrzańska skala zimowa
Ze skalą zimową w Tatrach generalnie jest "mały burdel" i próby jej usystematyzowania od dobrym kilku lat dziej(-l)ą się w środowisku. Wystarczy wspomnieć tutaj o tekście Artura Paszczaka "Tatrzańska skala zimowa - kłopoty z wycenami" na wspinanie.pl. Wydaje mi się, że jednak coś trzeba o tej skali napisać oraz spróbować ją usystematyzować tak aby powoli, powoli dochodzić do konsensusu :-) Internet to nie papier, można poprawić, do czego szczerze zachęcam w komentarzach pod artykułem, lub poprzez kontakt Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..
Nasza tatrzańska skala zimowa wywodzi się z Tatr Zachodnich (około 1982 rok). Zwana jest czasami "Skalą Muskata" (do Jana Muskata - jej twórcy). Jest to sama cyfra arabska, ew. z plusem, lub minusem. Czyli np. Orzeł z Epiru 6+. Cytując fragment przewodnika Jana Żurawskiego po Kazalnicy: "w odczuciu wielu wspinaczy, przesunięta o pół stopnia w górę względem skali "M".".
Poniżej zamieszczam tabelkę którą otrzymałem z propozycjami wycen zimowych. Niektóre drogi mają wycenę w skali "M", ponieważ autorzy tak je wycenili.
| Ściana | Droga | Wycena w skali "M" | Wycena w tatrzańskiej skali zimowej |
| Próg W.C.K. | |||
| Brągiew Siwa | M6 | ||
| Loteryjka | M6, WI3 | ||
| Black Jack | M7 | ||
| Rosyjska Ruletka | M8- | ||
| Poziomkowa Droga | 4+ | ||
| Grzęda MSC/Kocioł Kazalnicy | |||
| Sałyga Popko | 5 | ||
| Cień Wielkiej Góry | 6 | ||
| Orzeł z Epiru | 6+ | ||
| Innominata | 8 | ||
| Parada Jedynek | 7 | ||
| Długosz-Popko | 7- | ||
| Sprężyna | 7+ | ||
| Uskok Laborantów | 8- | ||
| Hobrzański - Sułowki | 8 | ||
| Kombinacja Bedrejczuk-Kozłowski-Ostasz | 8 | ||
| Kazalnica Mięguszowiecka | |||
| Dag | 8+ | ||
| Superparanoja | 8- | ||
| Długosz | brak przejścia na dziabach (bez uwzględniania ścianki problemowej) | ||
| Direttisima | 8+ | ||
| Warianty Zimowe | 7+ | ||
| Łapiński Paszucha | 7 | ||
| Nutza | 8- | ||
| Droga na Hel | 7+ lub 6+ | ||
| Długi Hel | 7- | ||
| Korosadowicz | 5 | ||
| Climb Machine | 6+ | ||
| Czołówka MSW | |||
| Nabrzmiałe problemy | 7- | ||
| Starek Uchmański | 7/7+ | ||
| Szare Zacięcie | 7/7+ | ||
| Psia Krewka | 7+ | ||
| Prawy Dziadek | 7- | ||
| Prawy do Lewego | 7+ | ||
| MSW | |||
| Filar Mięgusza | 6 | ||
| Direttisima | 5 | ||
| Świerz | |||
| Filar Sokołowskiego | 5 | ||
| (Prawie) Środkowa Depresja | 7/7+ | ||
| Surdel | 7 | ||
| Kazalnica Cubryńska | |||
| Jagiełło Roj | 5 | ||
| Moma | 8- | ||
| Liliowa Kazalnica na Cubrynie | |||
| Środek | 5+ | ||
| Zachodnia ściana Filara Kopy Spadowej | |||
| droga 113 z przewodnika WC | min. 6+ | ||
| zacięcie Kunickiego | 5 | ||
| Próg Mnichowy | |||
| Droga Słoweńska | 8 | ||
| Wariant Kopczyskiego do Bab | 7 | ||
| Jaja z Babami | 7+ | ||
| Rysa Strzelskiego | 5+ | ||
| wesołej Zabawy | 4+ | ||
| Ostatni dzwonek | 8-/8 | ||
| Bula pod Bandziochem | |||
| Ganja | M8+ | ||
| Fat Boy Slim | M8+ | ||
| Toksyczne Kurczaki | M7 | ||
| W samo południe | 5+ | ||
| Globalne ocieplenie | 6 | ||
| Od zmierzchu do Świtu | 7 | ||
| Hala Gąsienicowa | |||
| Żleb Dregea | 6+ | ||
| Prawy Dorawski | 6? | ||
| Jasiński Kowalczyk na wsch Kościelca | 6+ | ||
| Coś Direkt na Kozich Czubach | 7+, A2 | ||
| No i jeszcze zachodnie? | |||
| Bula pod Bandziochem | |||
| Danie Książęce | 7+ | ||
| Bula pod bandziochem | ia | ||
| Brus Lee | 6- |
Oraz fragment artyku Artura Paszczaka "Tatrzańska skala zimowa - kłopoty z wycenami" z propozycjami wycen:
WZORCE SKAŁKOWE
- Droga Muskata, Cz. Gronik, 6+
- Droga Kołodzińskiego, za Bramką, 6
- Droga Zająca, Cz. Gronik, 6
- Tańczący z Nogami 6+
- Kominek na Snozce 6+
- Licho Nie Śpi 7-
- Płyta na Snozce do łańcucha 7-/7
- Chochołowski Dentysta 7+
- Cienka Rysa (finał męski) na Snozce 7+
WZORCE GÓRSKIE
- Wyżni Kominek 6/6+
- Kaprys Aury 6+ (w wyniku znacznego ohaczenia)
- Kurtka Taternika 6+
- Direttissima Giewontu, tzw. dolny kominek 6/6+
- Grass Opera, tzw. górny kominek 6+
- Komin Malczyka 6+/7- (duża zależność od warunków)
- Pseudo Opera 7-
- Lewy Mróz
- pierwszy wyciąg 6
- Wariant Sidor-Szpilka 7-/7
- Małe jest piękne 7-
- Tura Artura depresją wprost 7
Propozycje niektórych wycen w Moku
- Rynna Wawrytki 4/5 (duża zależność od warunków)
- Wielki Komin 5 (miejsce A0 na wejściu do komina)
- Rysa Strzelskiego 5+
- pierwszy wyciąg Długosza-Popki (załupka) 5
- W Samo Południe 5+
- Ostatni wyciąg na Sprężynie 6
- Cień Wielkiej Góry 6
- Orzeł z Epiru 7-
- Parada Jedynek 7
UWAGA: W naszym przewodniku taternickim postanowiliśmy przy drogach zimowych podawać tatrzańską skalę zimową.
| Skala M | Skala D | Skala tatrzańska zimowa (wyceny jeszcze do uzgodnienia) | USA | UIAA | Kurtyki |
| M3+ | 4- | ||||
| M4- | 4 | ||||
| M4 | 4+ | IV | IV | ||
| M4+ | 5- | ||||
| M5- | D5- | 5 | |||
|
M5 |
D5 | 5+ | 5.7 | V-/V | V |
| M5+ | D5+ | 6- | |||
| M6- | D6- | 6 | |||
| M6 | D6 | 6+ | 5.8 | V+/VI- | V+/VI- |
| M6+ | D6+ | 7- | |||
| M7- | D7- | 7 | |||
| M7 | D7 | 7+ | 5.9-5.10b | VI/VII- | VI/VI.1 |
| M7+ | D7+ | 8- | |||
| M8- | D8- | 8 | |||
| M8 | D8 | 8+ | 5.10c-5.11b | VII/VIII- | VI.1+/VI.2+ |
| M9 | D9 | 5.11c-5.12a | VIII/VIII+ | VI.3/VI.3+ | |
| M10 | D10 | 5.12b-5.12c | IX- | VI.4 | |
| M11 | D11 | 5.12d | IX | VI.4+ | |
| M12 | D12 | 5.13a-5.13b | X- | VI.5/VI.5+ | |
| M13 | D13 | 5.13c | X | VI.6 | |
| M14 | D14 |
Skala zimowa trawkowa
Jest naszym rodzimym wynalazkiem. Powstała w Tatrach, za sprawą zakopiańskich wspinaczy (jej głównym propagatorem był Jan Muskat). Stosuje się ją do określenia trudności wspinaczkowych występujących zimą na drogach na której przeważają zmrożone trawki. Oznacza się ją dużą literą "T", a następnie cyfrą arabską (ewntualnie z plusem). Aktualnie (?) skala kończy się na T7. Oczywiście obowiązują zasady wspinaczki klasycznej, żadnego azerowania!
Aktualnie straciła dużo na znaczeniu i drogi wycenia się według zimowej skali tatrzańskiej (a przynajmniej w "dobrym tonie jest")
Niestety nie znalazłem żadnego opisu do tej skali, więc podaję za artykułem "Hak, ława i trzęsiona" Marcina Michałka GÓRY (nr 56-57, styczeń-luty 1999), "wzorcowe" drogi dla danego stopnia. Mam nadzięję na najbliższym XI MBO podpytać się Jana Muskata o detale tej skali.
T5 - Mikołaj z Synem, Galeria Mnichowa
T5+ - Grass Opera, Giewont
T6 - Lista obecności, Wielka Turnia
T6+ - Wyżni Kominek, Raptawicki Mur
T7 - Tombe De La Neige, Długi Giewont
Skala zimowa szkocka
Dwuczłonowa skala szkocka odnosi się do lodowo, mikstowych warunków i jest używana głównie przez szkockich wspinaczy zimowych. Rzymskie znaki oznaczają trudności ogólne, a z kolei arabskie oznaczają techniczne trudności najtrudniejszych miejsc. Szkockie trudności techniczne, są zazwyczaj wyższe o jeden stopień, niż ich odpowiedniki w skali lodowej (WI) i mikstowej (M). Techniczne trudności 5 to względnie prosta wspinaczka zimowa, 6 to techniczna mikstowa wspinaczka, 7-8 to już wyższa szkoła jazdy (np. wspinanie w oszronionej skale). Aktualny rozstaw skali to 4-9. Czyli przykładowa kompletna wycena drogi to np. VI,8
I: Pola śnieżne i łatwe grzbiety
II: Mocno nachylone pole śnieżne, gdzie będą potrzebne 2 czekany na krótkich odcinkach.
III: Wspinaczka mikstowa na średnich trudnych skalnych drogach, lodowych wyciągach, lub graniach.
IV: Mocno nachylony lód, z krótkimi odcinkami pionowymi, albo długie wyciągi 70°, lub mikstowe drogi, na których musimy mocno się powspinać.
V: Wyczerpująca wspinaczka w lodzie do 80°, lub mikstowa wspinaczka z trudnymi ruchami i sekcjami. Wspinaczka jest trudna, wyczerpująca i do tego może być poważna.
VI: Pionowy lód, albo bardzo techniczna wspinaczka mikstowa. Stopień VI i wyższe są zarezerwowane dla dróg o nadzwyczajnych trudnościach.
VII: Wielowyciągowe drogi z długimi odcinkami pionowego, lub delikatnego lodu. Lub mikstowe drogi z wieloma miejscami trudnej, technicznej wspinaczki
VIII-XI: Najtrudniejsze mikstowe drogi Szkocji.
Alpejska skala trudności
W Alpach często używa się skali alpejskiej (dokładniej zachodnioalpejskiej) GHM (Groupe de Haute Montagne - do wyceny trudności dróg wysokogórskich i lodowych. Powstała w latach czterdziestych (W 70-tych dodano jeszcze stopień ABO). Określa ona powagę drogi, biorąc pod uwagę takie czynniki jak długość drogi, ekspozycja, nachylenie, wysokość zagrożenia obiektywne, zaangażowanie, trudności powrotu, itp.. Nie ma znaczenia, czy droga biegnie terenem lodowym, czy skalnym (chociaż często występują oba).
Składa się z siedmiu kategorii oznaczonych pierwszymi literami francuskich przymiotników. Które do tego mogą mieć znaki + i - lub określenie "sup" (superior - wyższy), lub "inf" (inferior - niższy):
F: Facile (łatwo).
PD: Peu difficle (dość trudno).
AD: Assez difficle (trudno).
D: Difficle (bardzo trudno).
TD: Tres difficle (nadzwyczaj trudno).
ED: Extrement difficle (skrajnie trudno).
ABO: Abominable (straszliwie)
Jednakże dla nas, przykładowy stopień AD+ może być mało czytelny, dlatego proponuję przyjrzeć się odpowiednim tabelkom, gdzie będziecie mogli znaleźć odpowiedź, jakich trudności możecie się spodziewać w danym stopniu.
W skale
np. F6a, to skrót od French 6a, czyli letniej skali francuskiej. Jeśli chcemy się wybrać na drogę z wyceną F6a, to raczej powinniśmy się w skalnym terenie 6a poruszać swobodnie.
obecność F3a => PD minimum
obecność F4a => AD- minimum
obecność F4b => AD minimum
obecność F4c => AD+ minimum
obecność F5a => D- minimum
obecność F5b => D minimum
obecność F5c => D+ minimum
obecność F6a => TD- minimum
obecność F6b => TD minimum
obecność F6c => TD+ minimum
obecność F7a => ED- minimum
obecność F7b => ED minimum
obecność F7c => ED+ minimum
Hakówka
obecność A0 => D- minimum
obecność A1 => TD- minimum
obecność A2 => ED- minimum
Lód
obecność WI lub AI3 => AD+ minimum
obecność WI lub AI 3+ => D- minimum
obecność WI lub AI 4 => D minimum
obecność WI lub AI 4+ => D+ minimum
obecność WI lub AI 5 => TD- minimum
obecność WI lub AI 5+ => TD minimum
obecność WI lub AI 6 => TD+ minimum
obecność WI lub AI 6+ => ED- minimum
Mikst
obecność M3 => AD minimum
obecność M4 => D minimum
obecność M5 => TD minimum
obecność M6 => TD+/ED- minimum
obecność M7 => ED minimum
Oprócz trudności technicznych skala alpejska zawiera również trudności obiektywne. Najważniejsze z nich to:
Długość i uciążliwość podejścia
Długość i skomplikowanie zejścia
Jakość i ilość stanowisk (półek, itp.)
Jakość skały, lodu, śniegu
Umiejscowienie kluczowych trudności (np. trudności na końcu zwiększają klasę drogi)
Wystawa wspinaczki
Obiektywne zagrożenia, takie jak lawiny, seraki, obrywy skalne, itp.
Niestabilna pogoda w rejonie
Wysokość nad poziomem morza
Poniżej przykłady
Składa się z siedmiu kategorii oznaczonych pierwszymi literami francuskich przymiotników. Które do tego mogą mieć znaki + i - lub określenie "sup" (superior - wyższy), lub "inf" (inferior - niższy)
F: Facile (łatwo). Strome podejścia. Stoki śnieżne, wspinaczka łatwa. Możliwe szczeliny na lodowcu. Nie zawsze trzeba używać liny.
PD: Peu difficle (dość trudno). Wspinaczka skalna łatwa. Wąskie granie, trudne lodowce. Stoki śnieżne i lodowe.
AD: Assez difficle (trudno). Wspinaczka skalna dosć trudna. Stoki lodowo-śnieżne długie zwykle przekraczające nachylenie 50°.
D: Difficle (bardzo trudno). Bardzo trudna wspinaczka w skale, śniegu i lodzie. Wymagająca zaangażowania.
TD: Tres difficle (nadzwyczaj trudno). Wspinaczka w różnych rodzajach terenu o bardzo wysokoch trudnościach.
ED: Extrement difficle (skrajnie trudno). Ekstremalna wspinaczka. Zarówno długa, ciągła jak i o bardzo wysokich trudnościach. Często pojawią się dwa podstopnie (ED1 i ED2).
ABO: Abominable (straszliwie) Nie trzeba tłumaczyć ;)
| Skala Rosyjska | Alpejska skala trudności | Skala UIAA |
| 1B | F/PD | I/II |
| 2A | PD | II |
| 2B | PD+ | II/III |
| 3A | AD | III |
| 3B | AD+/D- | III/IV |
| 4A | D | IV |
| 4B | D+/TD- | IV/V |
| 5A | TD/ED | V |
| 5B | TD+/ED | V/VI |
| 6A | ED/ED+ | VI |
| 6B | ED3 i wyżej | VII |
Rosyjska skala trudności wspinaczkowych
W skali rosyjskiej podstawą do wyboru drogi jest zrozumienie kategorii trudności używanych w byłym Związku Radzieckim. Skala tam stosowana jest zamknięta od 1B do 6B, przy czym drogi o najwyższej wycenie (6B) "jako takie" nie istnieją. Kategoria 6B jest stosowana wtedy gdy np. droga 6A okazała się w danym sezonie dużo trudniejsza do przejścia niż zazwyczaj (np. pogoda, warunki lodowo-śniegowe).
Kategorie stosowane w krajach byłego ZSSR nie są tożsame z wyceną - są czymś o wiele bardziej obiektywnym. Do podstawowych czynników kształtujących kategorie trudności należą:
- techniczne trudności na decydujących fragmentach drogi i ich nagromadzenie
- wysokość szczytu i wysokość trudnych miejsc na drodze
- średnie nachylenie drogi
- średni czas przejścia drogi
- ekspozycja
- rozmiar, ilość i ukształtowanie chwytów
- jasność przebiegu drogi
- potrzebne umiejętności techniczne
- sposób pokonywania trudności (klasycznie, hakowo)
- możliwości asekuracji
- możliwość zejścia i wycofu.
Przykładowo:
1B: Proste wspinaczki z liną.
2A: Wiele wyciągów prostej wspinaczki z liną.
2B: Parę wyciągów II+, III na wielowyciągowej drodze.
3A: Zawiera 1-1,5 wyciągu o trudnościach III na wielowyciągowej drodze.
3B: 1-2 wyciągi o trudnościach III+/IV na wielowyciągowej drodze, której przejście zajmuje cały dzień.
4A: Cały dzień wspinaczki z paroma miejscami IV+.
4B: Wiele wyciągów o trudnościach IV+ i parę V+.
5A: Wiele wyciągów o trudnościach V, na drodze której przejście zajmuje 1-3 dni.
5B: Minimum dwa dni wspinaczki z miejscami wycenionymi na VI+.
6A i 6B: Wielowyciągowe drogi, których przejście zajmuje kilka dni z trudnościami w większościami o trudnościach VI lub więcej.
Trzeba pamiętać, że często drogi o tej samej kategorii nie są sobie równe. Przykładowo droga krótka może się różnić od drogi długiej o tej samej kategorii większym nagromadzeniem trudności, trudniejszym zejściem bądź zagrożeniem lawinowym. Przy wyborze drogi musimy wziąć pod uwagę wszystkie posiadane informacje i swoje doświadczenie wysokogórskie. Warto skonsultować swoje plany z dyżurnym ratownikiem. Najlepiej na początek wybierać drogi łatwe (nawet jeśli czujemy, że robimy je z dużym zapasem), co pozwoli nam zaznajomić się ze specyfiką kaukaskich ścian.
Należy też podkreślić, że drogi kaukaskie w porównaniu z alpejskimi są często 30-50% dłuższe i wymagają lepszego przygotowania logistycznego przy ich przechodzeniu (np. skomplikowane zejścia).
| Skala Rosyjska | Alpejska skala trudności | Skala UIAA |
| 1B | F/PD | I/II |
| 2A | PD | II |
| 2B | PD+ | II/III |
| 3A | AD | III |
| 3B | AD+/D- | III/IV |
| 4A | D | IV |
| 4B | D+/TD- | IV/V |
| 5A | TD/ED | V |
| 5B | TD+/ED | V/VI |
| 6A | ED/ED+ | VI |
| 6B | ED3 and up | VII |
Alaskańska skala trudności wspinaczkowych
W alaskańskiej skali wspinaczkowej występuje podział skali od 1 do 6. Wycenia się drogi w zależności od trudności, długości i zaangażowania. Najtrudniejsze, najdłuższe drogi mają w tej skali wycenę 6.
System ten po raz pierwszy został opracowany przez Boyd-a N. Everett Jr. W 1966. Przyjmuje się, że jest zaadoptowany do „specjalnych” warunków wspinaczki w tamtym rejonie. Charakteryzujących się ekstremalnym zimnie, wysokości n.p.m., oraz częstymi burzami. Należy zdawać sobie sprawę, że warunki mogą się zmienić w ciągu jednego dnia. Należy pamiętać, że trudności techniczne mogą być o wiele większe, gdy łoimy z 10kg plecakiem, podczas burzy śnieżnej.
Każda skala zawiera elementy poprzedniej (Np. AG5 zawiera elementy AG1, 2, 3, 4)
Alaska Grade 1: łatwa jednodniowa wspinaczka po lodowcu. Nie ma żadnej technicznej wspinaczki.
Alaska Grade 2: umiarkowana jednodniowa wspinaczka, bez trudności technicznych lub parodniowa wspinaczka bez trudności technicznych.
Alaska Grade 3: Od umiarkowanej do trudnej jednodniowej wspinaczki lub wielodniowa wspinaczka z pojedynczymi technicznymi miejscami.
Alaska Grade 4: Wielodniowa, umiarkowana technicznie wspinaczka o stałych trudnościach
Alaska Grade 5: Wielodniowa, bardzo trudna technicznie wspinaczka o bardzo dużym zaangażowaniu. Trudności ze znalezieniem biwaku.
Alaska Grade 6: Wielodniowa, ekstremalnie trudna wspinaczka (przez co najmniej 1000 metrów pionu). Bez możliwości odwrotu, z wiszącymi biwakami.
Skala Hakowa
Wspinaczka hakowa posiada własną skalę, opierającą się na wzorcach i oznaczamy ją za pomocą litery "A" (ang. aid). Podana poniżej wycena jest subiektywna i może różnić się na poszczególnych drogach, regionach wspinaczkowych.
A0 - Polega głównie na tym, że podczas wspinaczki klasycznej wykorzystujemy jako stopnie i chwyty własne osadzone punkty. Drogi wymagają sprzętu do haczenia, ale generalnie ławeczki nie są potrzebne.
A1 - Punkty dają się łatwo osadzać, są solidne i z reguły nie ma niebezpieczeństwa ich wypadnięcia. Ławeczki są wymagane. Potencjalne loty nie powinny powodować wyrywania przelotów (oczywiście, jeśli są dobrze osadzone).
A2 - Punkty nadal solidne, ale mogą być dość trudne do osadzania. Na drodze można spotkać fragment z jednym lub dwoma "słabymi" punktami przelotowymi.
A2+ - Rozwinięcie A2, lecz może występować większa liczba "słabszych" punktów powyżej solidnego przelotu. Potencjalny lot to maksymalnie 10 metrów, ale z małym niebezpieczeństwem odniesienia poważnych obrażeń.
Od tej wyceny trudności wymaga się już dobrej umiejętności wyszukiwania miejsc na założenie dobrych przelotów oraz doświadczenia w "ławeczce".
A3 - Na drodze występuje dużo słabych punktów i tylko kilka odpowiednio mocnych przelotów. Potencjalnie można wyrwać od 6 do 8 punktów i zaliczyć lot o długości do 16 metrów, ale raczej bez odniesienia poważnych obrażeń.
Od tego momentu przejście jednego wyciągu może trwać kilka godzin.
A3+ - Rozwinięcie A3, lecz z możliwością niebezpiecznych lotów. Na drodze występuje znaczna liczba przelotów mogących utrzymać tylko statycznie ciężar wspinacza. Potencjalne loty od 16 do 20 metrów.
A4 - Większość przelotów na drodze bardzo słaba, tylko kilka z nich może wytrzymać lot wspinacza. Bardzo duże ryzyko długiego i poważnego lotu. Potencjalne loty od 20 do 35 metrów.
A4+ - Rozwinięcie A4, lecz jakość osadzanych punktów jest bardzo zła. Wymagana jest zdolność do bardzo delikatnej wspinaczki, tak aby "nic nie powypadało". Potencjalne loty od 35 do 50 metrów.
A5 - Żadnemu z założonych przelotów nie można zaufać, jedynie stanowisko posiada dobre punkty asekuracyjne. Ekstremalne haczenie.
Od tego momentu wyceny te są zarezerwowane dla dróg bez jakichkolwiek wierconych, i zakładanych na stale w ten sposób, przelotów.
A5+ - Rozwinięcie A5, lecz na drodze spotyka się formacje bardzo niebezpieczne podczas potencjalnego lotu (półki, dzioby, duża kruszyzna skały). Ekstremalne haczenie.
A6 - Stopień teoretyczny. Podobnie jak A5, lecz tutaj również stanowisko posiada złe punkty asekuracyjne. Potencjalne lot prowadzącego powoduje wyrwanie asekurującego ze stanowiska i ... (sami sobie wyobraźcie co).
Uwaga:
Powyższe porównanie skal jest przybliżone. Zawsze należy pamiętać, iż poszczególne regiony wspinaczkowe mogą w sposób odmienny określać stopień trudności. Dokładne porównanie jest trudne i subiektywne!
Amerykańska skala "Big Wall"
Amerykanie wymyślili również skalę na długie wspinaczki. Ta skala idealnie opisuje stopień i czas zaangażowania danej drogi. Przykładowo północno-amerykańskie V równa się mniej więcej francuskiemu TD; VI – francuskiemu ED. Co do wycen technicznych, to 5.6 w systemie Yosemite odpowiada mniej więcej V- w skali UIAA; 5.9/5.10a zaś VI.
III: Wspinaczka z użyciem liny przez większość dnia.
IV: Cały dzień wspinania z liną
Na podstawie książek i wielu innych źródeł.
A Climbing Guide, Michael Wood i Colby Coombs (The Mountaineers, 2001)
Wspinaczka Lód i Mikst, Will Gadd
100 Porad Gór, tom 2
Komentarze obsługiwane przez CComment