Jednym z typowych elementów sprzętu osobistego we wspinaniu są karabinki HMS. Zastosowań mają setki z czego chyba najważniejszą jest asekuracja (dolna i na wędkę. Na rynku znajdziecie co najmniej kilkaset modeli. Warto więc zorientować się jakie najlepiej wybrać.
Fot. Damian Granowski
Ten artykuł jest jednym z szerszego cyklu, pt. "Szkoła wspinania" mającego na celu popularyzację bezpiecznych metod wspinania oraz usprawnienie, a co za tym idzie wzrost ogólnego poziomu wspinania. Celem tego "projektu" jest przekazanie/utrwalenie podstawowej wiedzy dla początkujących jak i również różnych patentów dla bardziej zaawansowanych. Uprzedzam jednak, że nie jest to internetowy kurs wspinania, a jedynie uzupełnienie takich kursów + ewentualne przypomnienie. Jeśli myślisz o kursie/sekcjach wspinaczkowych i podoba ci się mój sposób przekazywania wiedzy to zapraszam do kontaktu.
Jeśli jesteś tu pierwszy raz i strona ci się podoba to zajrzyj do artykułu "pierwszy raz na drytooling.com.pl" znajdziesz tam kilka wskazówek, co warto przeczytać na stronie :-). Polecam również zapisać się na newsletter (będziesz dostawał na niego powiadomienia o nowych, wartościowych artykułach. Spamu... nie będzie. Zapraszam też do polubienia profilu FB ;).
Chyba najczęstsze zastosowanie HMSa. Pamiętaj o zakręceniu karabinka po wpięciu przyrządu z liną. Fot. Damian Granowski
Karabinki HMS potrzebne są przy asekuracji pierwszego na linie. Zarówno przy wspinaczce na wędkę, jak i prowadzeniu. Często używane są przy autoasekuracji (wyblinka, lonże, itp.), przy zjazdach na linie (do przyrządu, lonży i węzła zabezpieczającego), przewiązywaniu się na stanowisku, wędkowaniu. Oczywiście to są te najczęstsze zastosowania, w różnych dziedzinach wspinania, prac wysokociowych i ratownictwa będzie ich znacznie więcej.
Zdarza się, że HMS jest pierwszym przelotem. To w sytuacjach, gdy jest on kluczowy (np. blisko gleby).
Najczęściej spotykane są karabinki HMS. Są to zakręcane karabinki o gruszkowatym kształcie. Wszystkie dostępne w sklepach posiadają atesty UIAA. Taki karabinek wytrzymuje około 25 KN obciążenia w osi wzdłużnej, ok. 12 KN w osi poprzecznej i ok. 9 KN w osi wzdłużnej, jeśli karabinek jest otwarty. Widać więc, że wytrzymałość karabinka spada niemal o 2/3 jeśli jest otwarty.
Wytrzymałość karabinków wyznacza się poprzez badania niszczące i nie niszczące. To znaczy, że określona ilość z danej partii poddawana jest badaniom niszczącym. Wszystkie z badanych karabinków mają spełniać normy. Niektóre firmy dodatkowo dodają badania nie niszczące, gdzie karabinki obciążane są do połowy lub ¾ wartości nominalnej.
Warunki badania są laboratoryjne. W rzeczywistości mogą być odstępstwa jak np. obciążenia łamiące, obciążenia szeroką taśmą (jeszcze bardziej, jeśli jest zawiązana wyblinka) lub obciążenie w trzech kierunkach.
HMS-y mają ogólnie gruszkowate kształty, ale poszczególne modele różnią się wielkością, geometrią i przekrojami ramienia. Ramię może mieć typowy okrągły kształt, lub T-owy, gdzie szersza część styka się z liną. Związane jest to z odchudzaniem sprzętu.
Najbardziej popularne rodzaje zabezpieczeń w karabinkach zakręcanych są proste nakrętki (prostota). Rzadziej występują zabezpieczenia typu Twistlock i Locksafe
Schemat z wyrysowanym mechanizmem zamka w karabinkach. Rysunek z katalogu Black Diamonda
W ostatnich latach pojawiły się też magnetyczne zamykanie zamka. Pierwszym producentem który to wprowadził był Black Diamond.
Polecam również zobaczyć sobie filmik z procesu produkcyjnego karabinków (fabryka DMM): Sprzęt wspinaczkowy - karabinki wspinaczkowe.
Różne patenty na wpinanie i używanie karabinków HMS
Karabinki HMS podczas wspinania wpinam zawsze w to samo miejsce. U mnie jest to prawa, tylna szpejarka. Tam wpinam również inne wolne karabinki, jebadełko, itp., w przeciwieństwie do lewej, tylnej szpejarki, gdzie lądują taśmy, repy. Do przednich szpejarek lądują ekspresy, sprzęt do własnej. Równie dobrze karabinki HMS możecie wpinać z lewej strony, kwestia dogrania sobie. Ogólnie polecam zawsze wpinać w to samo miejsce i sposób. Będziemy dzięki temu zawsze wiedzieć, gdzie co jest.
Gdyby zamki były przy ciele, to ruchy podczas wspinania powodowałyby ich zakręcanie.
Dawniej występował problem z karabinkami zakręconymi pod obciążeniem wspinacza. Delikatnie rozginał się. Gdy odciążyliśmy taki karabinek, to wracał on do swojego kształtu i był problem z odkręceniem go.
Zawsze więc zakręcałem zamki do końca, a następnie robiłem ćwierć obrotu w przeciwną stronę, aby zamek można było łatwo otworzyć. Dopiero niedawno Blondas uświadomił mi, że aktualnie karabinki są tak mocne, że ten problem nie występuje już w takim zakresie, jak kiedyś.
Teraz po prostu warto zakręcać karabinek do końca. Oczywiście nie używajcie do tego sporej siły, żeby nie było jaj z odkręceniem. Czasem jednak są i jest problem. Żeby nie umrzeć z głodu na stanowisku to można:
- zastanowić się najpierw w którą stronę odkręcamy karabinek :-). Porada z cyklu „Laptop nie działa. Sprawdź, czy podłączony jest do prądu”. Prawdłowa odpowiedź to w lewo, przy założeniu, że karabinek jest skierowany wąską stroną do nas. Jeśli znajduje się w inne pozycji, to najlepiej zastanowić się w którym kierunku odkręcać.
- Zazwyczaj wystarczy ścisnąć mocno zamek palcami i mocno odkręcić. Jeśli to nie pomaga, to można spróbować złapać nasadą dłoni i mocno odkręcić.
- zimą może zdarzyć się, że zamek zamarznie. Najoptymalniej jest złapać go dłonią, aby ciepło naszego ciała rozmroziło mechanizm.
Przechodzimy w takim razie do konkretnego wyboru karabinków. Jest sporo modelów i nie wszystkie są uniwersalne. Postaram się opowiedzieć mniej więcej na co patrzeć przy konkretnej aktywności. Z jednej strony warto wybrać sobie jak najlepsze karabinki do danej aktywności. Z drugiej strony taki karabinek kosztuje około 50 zł, więc jeśli trzeba będzie dokupić, to nie jest jakiś wielki koszt.
Wspinanie sportowe (jednowyciągowe)
Zaczynając się wspinać zazwyczaj nie mamy sprecyzowane, czy nie będziemy chcieli wspinać się tylko w skałkach na drogach sportowych. Być może kiedyś zapragniemy wspinać się na wielowyciągówkach. Zazwyczaj wygląda tak, że kupujemy HMS i przyrząd asekuracyjny. Później 1-2 HMSy dodatkowe. 2 HMSy wystarczą do wspinania sportowego, gdzie mamy stałe stanowiska, 3 HMS to już ilość wystarczająca na kurs wspinaczkowy, wielowyciągówki i ew. sytuacje gdzie musimy założyć wędkę, własne stanowisko, itp..
Pierwsze karabinki niech będą uniwersalnymi konstrukcjami. Tzn. zakręcany zamek i dość wytrzymała konstrukcja. Nie ma sensu, aby był to najlepszy ultra-lekki model, bo będzie szybciej się wycierał.
Jeśli jednak mamy sprecyzowane poglądy na to, że wspinamy się tylko na obitych jednowyciągowych drogach na sportowo lub chcemy mieć wygodny sprzęt do asekuracji, to producenci sprzętu wspinaczkowego oferują kilka ciekawych rozwiązań.
Są modele, gdzie jest dodatkowa zapadka, która stabilizuje karabinek w jednej pozycji, dzięki czemu lina z przyrządem ustawiona jest optymalnie. Przykładowe firmy które produkują to: Climbing Technology, DMM, Black Diamond. Warte rozważenia są zamki typu twistlock.
Karabinek HMS Petzl William z zamkiem Twistlock
Karabinek Climbing Technology z drucianą agrafką na łącznik uprzęży
Karabinek HMS Belay Master firmy DMM. Plastikowa zapadka dodatkowo wymaga zakręcenia karabinka, aby zaskoczyła na miejsce
Karabinek Black Diamond Gridlock z dość nowatorską budową
Sam, ze względu na intensywne użytkowanie używam do asekuracji w skałach, stalowego karabinka Climbing Technology, który w ogóle się nie wyciera. Mam takiego od 5 lat i pomimo intensynego ciorania, karabinek nabrał tylko połysku. Wydaje mi się, że jest to dobra opcja dla osób, które naprawdę sporo działają w skałach (np. instruktorzy) i użytkowników Click-Up, który podobno mocno wyciera HMSy.
Wspinanie wielowyciągowe
Idąc na wspinanie wielowyciągowe bierzemy ze sobą 3 HMSy. Jest to ilość wystarczająca na 100, jak i 500 metrów albo i więcej. Jeśli myślimy o takim wspinaniu to warto wyposażyć się w jak najlżejszy sprzęt, aczkolwiek niech dwa z tych karabinków powinny być wystarczające do zrobienia półwyblinki.
Na wspinanie wielowyciągowe (latem, a zwłaszcza zimą) odpuściłbym sobie zamki z twistlockiem lub innymi wymyślnymi konstrukcjami. Najlepiej sprawdzają się HMSy z prostą nakrętką.
Na dłuższą metę zauważyłem, że karabinki T-owe, gdy się wytrą, to zaczyna się robić ostra krawędź, która zaczyna ciachać linę podczas zjazdów. Warto to wziąć pod uwagę.
Kiedy wycofać karabinek z użycia?
Metalowy sprzęt raczej ma „dożywotni” okres użytkowania. Karabinki nie „płowieją“, jak poliamid, na słońcu. Stopy aluminium są zazwyczaj odporne na korozję. Sprzęt przechowujemy w suchym miejscu. Od czasu do czasu warto przeczyścić mechanizm (WD40 i gorąca woda) i nasmarować (smar silikonowy).
Czerwony HMS posiada już widoczne wytarcie od liny. Szary to typowy stalowy karabinek. Ok. 5 lat intensywnego użytkowania i nabrał jedynie połysku. Fot. Damian Granowski
Karabinki wycofujemy z użycia jeśli:
- zamek się nie domyka (możliwe zniekształcenie korpusu)
- wyraźne wytarcie od liny w korpusie
- wyraźne wżery od uderzeń w korpusie lub zamku
- spadły z dużej wysokości (z wyjątkiem upadku na trawę lub śnieg, które widzieliśmy)? Wydaje się, że "mikropęknięcia" to mit, który już swego czasu Pit Schubert obalał. Raczej przy upadku z dużej wysokości (jeśli nie ma widocznych zniekształceń) nic nie powinno się stać. Mimo tego każdy użytkownik sprzętu wspinaczkowego powinien samodzielnie podjąć decyzję o użytkowaniu takiego sprzętu.
Ja osobiście nie mam problemów z takim sprzętem :-).
Damian Granowski
Inne artykuły o sprzęcie wspinaczkowym, które warto przeczytać:
Sprzęt wspinaczkowy na początek i późniejsze etapy (z podsumowaniem ile to wszystko kosztuje)
Buty wspinaczkowe - kilka porad na temat ich doboru
Jaki woreczek na magnezję kupić?
Jak wybrać uprząż wspinaczkową?
Jaki przyrząd asekuracyjno-zjazdowy najlepiej wybrać?
Ekspresy górskie - jakie sobie zrobić?
Sprzęt osobisty do wspinania (ścianka wspinaczkowa, skałki, wielowyciągówki)
Komentarze obsługiwane przez CComment