Przez długi okres Tatry owiane były mgłą tajemnicy. Miały złą sławę. Nikt nie wdzierał się w głąb. Uważano je za brzydkie i niedostępne. – Jeszcze Jakub Sobieski, krakowski wojewoda, ojciec późniejszego króla, po podróży w Pireneje opisywał je tak: „góry takie kamienne, że aż się splunąć chce” – opowiadał podczas promocji albumu Antoni Nowak, dyrektor nowotarskiego Biura ET i zarazem współautor tekstu. Przypominał, że także Tatry długo musiały czekać na pierwsze zachwyty. Najstarsze wizerunki Tatr zachowały się na malowidłach kościelnych na Spiszu – w Lewoczy, po stronie słowackiej, i w Trybszu – po polskiej.
Autorem pierwszych malowideł jest mistrz Paweł. Tatry znajdują się w tle 2 scen: Ukrzyżowania i Zmartwychwstania. – Jest to panorama Tatr widziana z Młynnicy koło Popradu, gdzie ołtarz powstawał – opowiadał Antoni Nowak podczas spotkania w ubiegłym tygodniu. Z kolei w drewnianym kościółku w Trybszu wizerunek Tatr można podziwiać na sklepieniu, w scenach przedstawiających Wniebowstąpienie Najświętszej Marii Panny i Sądu Ostatecznego. – Widoku Tatr możemy się dopatrzeć nawet na malowidle w gdańskim ratuszu, na sklepieniu w Sali Czerwonej. Spod gór wypływa Wisła. Autorem tego malowidła jest Izaak van den Blocke – opowiadał Nowak.
Źródło: wgorach.com
Przypomniał, że wizerunki Tatr znajdują się także w herbach, na starych mapach. – Oczywiście, pierwsze wizerunki Tatr były często efektem fantazji autorów i bywało, że niewiele miały wspólnego z rzeczywistą panoramą – podkreślał.
Pierwszą panoramę obejmującą całe Tatry Spiskie widziane z Wielkiej Łomnicy wykonał w 1717 roku Georg Buchholz. Dokładniejszy i poprawiony wizerunek zawdzięczamy Istvanowi Berzeviczemu. Pierwszą panoramę Tatr widzianą od północy – z Nowego Targu (1796) zawdzięczamy prof. Baltazarowi Hacquetowi z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.
W książce Stanisława Staszica „O zimorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” (1815 r.) znalazła się panorama Tatr wykonana z nowotarskiego Działu według rys. Zygmunta Vogla.
Najstarsze wizerunki Tatr znajdujemy także na wedutach, czyli modnych szczególnie na przełomie XVIII i XIX wieku wizerunkach miast. Na wedutach z Tatrami w tle pojawiał się najczęściej Kieżmark, po stronie polskiej – Nowy Targ. Zachowały się też weduty z widokami Szaflar i Zakopanego. Najstarsza weduta z wizerunkiem Tatr pochodzi z 1493 roku i przedstawia Kraków. – Trzeba pamiętać, że to, co się działo po drugiej stronie Tatr, w Kieżmarku, wyprzedzało nas o jakieś 150 lat – podkreślał podczas spotkania Antoni Nowak.
Ciekawie o najstarszych wizerunkach Tatr opowiadał Henryk Rączka, kolekcjoner i antykwariusz z Kielc. Zastanawiał się, czy na krakowskiej weducie z 1493 roku rzeczywiście są Tatry. – Te Tatry to jest taka „góralska prawda” – żartował.
Podkreślał, że pierwsze dokładne panoramy Tatr zawdzięczamy przyjezdnym. Ważną postacią był szkocki botanik Robert Townson, który pod koniec XVIII wieku wydał książkę „Travels in Hangary”, w której znalazły się interesujące miedzioryty z wizerunkami Tatr. – Dotarł do samego podnóża Tatr od strony południowej. Był motorem wielu wycieczek w góry. Przedarł się też na drugą stronę Tatr, a potem aż do Wieliczki. Zawdzięczamy mu pierwsze wizerunki z wnętrza gór – opowiadał Henryk Rączka.
Wizerunki Tatr, które znalazły się w albumie, pochodzą m.in. ze zbiorów Henryka Rączki, a także Muzeum w Kieżmarku, Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, Państwowego Archiwum w Popradzie i kilku innych źródeł.
