Podczas wiosennych wspinaczek czasami spotykamy na ścianach skalnych gniazdujące ptaki. Jak się zachować, by nie spowodować szkód - im, sobie i pozostałym wspinaczom? Na początek kilka informacji.
W polskich rejonach skałkowych gniazduje i wychowuje potomstwo ponad 200 gatunków ptaków (na Jurze - ponad 170), z czego prawie 40 wykorzystuje ściany skalne, znajdując swoje siedliska w szczelinach, wnękach, niszach, grotkach, półkach itp. - innymi słowy - często w stopniach i chwytach na drogach wspinaczkowych. Niektóre z ptaków gniazdujących w skałach należą do gatunków podlegających tzw. ochronie strefowej (w Polsce wg obowiązującego prawa jest 20 gatunków takich ptaków). Jest to o tyle istotne, że wokół gniazda takiego gatunku służby ochrony przyrody mogą wyznaczyć strefę o promieniu 500 metrów, w której nie można przebywać, a więc i wspinać się, w okresie lęgowym, który trwa zazwyczaj do końca lipca (a dla niektórych gatunków - nawet do końca sierpnia). Dla uzmysłowienia problemu - okrąg o promieniu 500 m ma powierzchnię ponad 78 hektarów! Wyobrażacie sobie taką strefę ochronną wokół np. Okiennika Rzędkowickiego lub Sokolika?
W praktyce wystarczy „kilka / kilkanaście metrów spokoju” wokół gniazda. Jak więc się zachować? Tak:
1. Gdy napotkasz na drodze wspinaczkowej gniazdo – zrezygnuj ze wspinaczki tą drogą.
2. Nie zakłócaj spokoju mieszkańcom gniazda (nawet jeśli to jeszcze jajka lub pisklęta). Nie bierz ich do ręki, nie dotykaj, nic nie zostawiaj (nie dokarmiaj!). Pamiętaj że młode z obcym zapachem mogą zostać odtrącone przez rodziców. Powstrzymaj sie od selfie, jeśli bardzo chcesz zrobić zdjęcie gniazda, zrób to z pewnej odległości, bez flesza.
3. Poinformuj innych wspinaczy o gnieździe na drodze wspinaczkowej poprzez:
- zawieszenie na pierwszym ringu lub u podnóża skały karteczki z informacją (gotowa do pobrania ze strony IŚW "Nasze Skały"),
- przekazaniu wiadomości IŚW "Nasze Skały" (tel. 662 149 400, e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.), Nasze Skały umieszczą przetworzoną informację na forach wspinaczkowych i stronach internetowych związanych ze wspinaniem, lub;
- bezpośrednim umieszczeniu wpisu na facebookowym profilu Naszych Skał lub na forach wspinaczkowych (wspinanie.pl, brytan.com.pl) z prośbą do adminów o „przyklejenie” wątku. W tytule wiadomości wpisz: PTAKI, rejon, droga. W treści wiadomości powstrzymaj się od podawania nazwy gatunku ptaka i umieszczania zdjęcia – niestety są złodzieje co cenniejszych gatunków jaj bądź piskląt, wykorzystujący takie informacje.
4. Z poczuciem spełnienia dobrego uczynku udaj się w inny sektor, a powrót na drogę z gniazdem zaplanuj na końcówkę lata.
Może się zdarzyć, że u podnóża skały spotkamy leżące ptaki. To nie zawsze te, które wypadły z gniazda, czasami tylko odpoczywają ucząc sie latać. Co robić?
Natychmiastowej pomocy ze strony człowieka wymagają:
- Ptaki ranne i poturbowane z licznymi widocznymi, krwawiącymi ranami, paraliżem lub złamaniem kończyn, ofiary zderzenia z jakimś obiektem
- Ptaki – pisklęta bardzo młode, pokryte puchem lub nie, które wypadły z gniazda.
- Ptaki – podloty, które przebywają poza gniazdem i przez dłuższy czas nie przychodzą do nich rodzice z pokarmem. Ale tu zalecamy ostrożność – zanim weźmiesz takiego ptaka z jego naturalnego środowiska skontaktuj się z najbliższym ośrodkiem rehabilitacyjnym dla dzikich zwierząt i opisz sytuację.
- Ptaki – zagniazdowniki bez ewidentnej obecności rodzica niekoniecznie w ich najbliższym otoczeniu. Jeżeli jesteś świadkiem, że np. matka zginęła pod kołami samochodu lub padła ofiarą drapieżnika, to w takich wypadkach na pewno należy zaopiekować się pisklęciem.
W powyższych przypadkach jak najszybciej powiadom odpowiednie służby: miejscowy Urząd Gminy, Policję, Straż Miejską, Lasy Państwowe lud Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w celu przekazania ptaka do najbliższego ośrodka rehabilitacji dzikich zwierząt.
Pierwsza pomoc zanim ptak trafi pod opiekę specjalistów:
- Podać świeżą, czystą wodę o temperaturze pokojowej, najlepiej zakraplaczem, aby uniknąć zachłyśnięcia się ptaka, co może spowodować nawet śmierć, szczególnie piskląt.
- Pamiętajmy o zapewnieniu ciszy i spokoju, żeby nie narażać ptaka na dodatkowy stres.
- W przypadki piskląt należy pamiętać o odpowiedniej temperaturze i zapewnić im ciepło np. przy pomocy lampki biurowej z 40 watową żarówką (uważajmy, żeby nie przegrzać piskląt).
- Nie podajemy ptakom żadnego pożywienia do czasu aż nie ustalimy gatunku ptaka. Jeżeli masz problem z rozpoznaniem gatunku możesz np. wysłać zdjęcie telefonem na nr tel: 605-100-179 lub mailem na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Do transportu ptaka najlepiej nadaje się niewielkie tekturowe pudełko z otworkami wyścielone np.: miękką tkaniną, ręcznikami papierowymi, papierem toaletowym.
- Pamiętajmy, że młode ptaki wychowane w domu przez człowieka nieposiadającego odpowiedniej wiedzy i doświadczenia nigdy nie wrócą do natury, ze względu na brak przystosowania do życia na wolności. Dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby ptaki trafiły jak najprędzej do odpowiedniej placówki, która ułatwi im powrót do ich naturalnego środowiska.
Oto wykaz placówek przyjmujących ranne ptaki w poszczególnych województwach:
Małopolskie
- Schronisko dla ptaków drapieżnych i sów
Katedra Zoologii i Ekologii AR w Krakowie
30-059 Kraków, ul. Al. Mickiewicza 24/28
tel. 12 662 41 47, 12 662 40 53, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Fundacja DZIKA KLINIKA Kraków – Centrum Pomocy dla Dzikich Zwierząt
31-841 Kraków, os. Kazimierzowskie 18/156, http://dzikaklinika.com/
tel. 790 36 99 36, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Przychodnia Weterynaryjna „Vetika”
30-721 Kraków, ul. Lipska 49, http://www.vetika.com.pl
lek. wet. Karolina Ptak, tel. 511 195 708, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Przychodnia Weterynaryjna „Salamandra”
30-052 Kraków, ul. Nowowiejska 3, http://www.salamandra-vet.pl/
lek. wet. Przemysław Baran, tel. 12 354 62 29, 606 426 200, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Andrzej Pańszczyk
34-425 Biały Dunajec; ul. Jana Pawła II 164 (głównie bociany)
Podkarpackie
- Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt Chronionych w Przemyślu
Dr Andrzej Fedaczyński, 37-700 Przemyśl, ul. Zamoyskiego 15, http://www.orzw.pl
tel. 500 052 574, 728 475 349, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Fundacja Bieszczadziki
38-505 Bukowsko Bukowsko 277, tel. 511 837 783
Świętokrzyskie
- Ośrodek Pomocy Dzikim Zwierzętom Ptasi Azyl
26-060 Chęciny Ostrów 1, tel. 41 315 48 45, 692 495 942, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych przy Zespole Szkół Leśnych w Zagnańsku
26-050 Zagnańsk, ul. Spacerowa 4, tel./fax 41 300 11 41, 506 782 723
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Klub Sokolników PIELESZ
Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych
26-130 Suchedniów, ul. Szarych Szeregów 6, tel. 691 117 051
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. , Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
http://pielesz.pl.tl/O%B6rodek-Rehabilitacji-Ptak%F3w-Drapie%BFnych.htm
Śląskie
- Schronisko dla Dzikich Zwierząt. Leśne Pogotowie przy Nadleśnictwie Katowice
43-190 Mikołów, ul. Kościuszki 70, tel. 32 322 07 17, 605 100 179, 692 786 632
http://www.lesnepogotowie.pl/
- MEDVET Lecznica weterynaryjna
43-300 Bielsko Biała, ul. Lelewela 16, tel. 33 814 22 43, 675 772 442
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., http://www.medvet.bielsko.pl
- Specjalistyczny Gabinet Weterynaryjny Dla Zwierząt Nieudomowionych
43-384 Jaworze k/ Bielska-Białej, ul. Zdrojowa 186
lek. wet. Dorota Bik, tel. 608 528 315, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- „Anatum” Sokolarnia. Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych
Robert Maciejczyk, Góra Czantoria, 43-450 Ustroń
tel. 606 317 049, http://bartek.ustronet.com/sokolarnia/
- Eugeniusz Włochowicz
41-506 Chorzów, ul. Racjonalizatorów 5/3,
Ośrodek w: Rodzinny Ogród Działkowy im. Stefana Batorego, Chorzów – Batory
- Ośrodek „Mysikrólik”
43-300 Bielsko-Biała, ul. Admiralska 10,
tel. 506 918 902, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., http://www.mysikrolik.org/kontakt.html
Dolnośląskie
- Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt EKOSTRAŻ
51-662 Wrocław, ul. Spółdzielcza 13/4
tel. 605 78 22 14, 883 404 888, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
POGOTOWIE DLA PTAKÓW I MAŁYCH SSAKÓW: tel. 605 78 22 14 (całodobowo)
http://www.jeze.org.pl/pogotowie
- Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt w Kątnej
Lek.wet. Tomasz Grabiński, 55-093 Kiełczów, Kątna 7, Gmina Długołęka
tel. woj. dolnoślaskie: 502 518 855 lub 71 314 75 66, woj. opolskie: 667 993 993
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., http://www.katna.pl/
- Ośrodek Leczenia i Rehabilitacji Dzikich Zwierząt
Przy Ośrodku Badań Środowiska Leśnego i Hodowli Zwierząt Łownych
55-106 Zawonia Złotówka 1, tel. 71 312 71 11, 71 320 53 75, 71 320 73 60
Lek.wet. Piotr Szymański, tel. 663 521 895
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt przy Parku Krajobrazowym „Chełmy” w Myśliborzu
59–411 Paszowice, Myślibórz 11, tel. 76 870 80 02
Możesz też skontaktować się bezpośrednio z IŚW "Nasze Skały" lub z którąś z Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska. Oto kontakty do RDOŚ w poszczególnych miastach wojewódzkich:
- Kraków: tel. 12 61 98 120, 12 61 98 121, fax: 12 61 98 122, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Katowice: tel. 32 42 06 801, 32 42 06 810, fax:32 42 06 884, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Wrocław: tel. 71 34 06 807, fax: 71 34 06 806, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Kielce: tel. 41 34 35 340, fax: 41 34 35 343, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Rzeszów: tel. 17 78 50 044, fax: 17 85 21 109, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Opole: tel. 77 45 26 230, fax: 77 45 26 231, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.