Wypełnienie z puchu czy Primaloftu? Oto jest pytanie. Szukając śpiworów, kurtek, lub innych elementów ekwipunku, często trafimy na te dwa rodzaje wypełnienia. Który wybrać? Jak zwykle można odpowiedzieć: To zależy :-). Nie będę tutaj wychwalał jednego rodzaju nad drugi. Wymienię zalety i wady tych wypełnień, oraz rzucę nazwami kilku nowych technologii, z którymi warto się zapoznać.
Puch
Puch uznawany jest za najlepszy materiał izolacyjny. Znany jest od tysięcy lat. Jednakże, puch puchowi nierówny. Najlepszy jest puch gęsi. Swoją drogą Polacy należą do ekstraklasy hodowców gęsi. Być może jesteśmy najlepsi.
Delikatny puch. Fot. Pajak.pl
Nie można też nie opowiedzieć o podstawowym parametrze puchu, jakim jest jego sprężystość. Podawana w CUI (ang. cubic inch), czyli objętość konkretnej ilości puchu (ile cali sześciennych zajmuje uncja mieszanki puchu 90/10 po 24 rozprężenia, a następnie lekko ściskany jest obciążeniem 68 gram przez dwie minuty ). Świetną wartością jest tutaj 700 CUI, a najlepszy, wyselekcjonowany puch zapewnia 860 CUI (izolację cieplną ma podobną, lecz jest lżejszy).
Zimą puchówka dla asekuranta to zestaw obligatoryjny... Fot. Anita Słowicka
... aczkolwiek i prowadzący czasem nie pogardzi. W akcji Małgorzata Jurewicz. Fot. Marcin Nowogródzki
Drugim istotnym parametrem jest stosunek delikatnego puchu do twardszego pierza. Nie jest możliwe otrzymanie czystego puchu, dlatego znajdziemy w nim również pióra. Producenci podają wartości procentowe np. 70/30, czyli 70 % puchu / 30 % piórek. Na polskim rynku spokojnie znajdziecie produkty 90/10. Nie muszę chyba przekonywać, że będzie to zdecydowanie lepszy wybór.
Kurtki puchowe Wave firmy Yeti. Fot. Yeti
Dlaczego ten parametr jest ważny? Puch jest w stanie zmagazynować więcej powietrza niż pierze, tworząc lepszą barierę dla ucieczki ciepła. Jest za to dużo delikatniejszy, a więc kurtka wypełniona tylko puchem bardzo szybko uległaby zniszczeniu. A pierze chroni puch przed zbyt szybką degradacją.
Można powiedzieć, że puch jest "dwa razy cieplejszy" od najlepszej syntetycznej tkaniny. Jest również trwalszy, niż włókna syntetyczne.
Na polskim rynku przez długi czas królowały kurtki i śpiwory puchowe. Ich zaletą jest lekkość i dobra kompresyjność. Niestety problemy zaczynają się gdy puch zamoknie. Drastycznie spadają wtedy właściwości izolacyjne, co nie jest wielce pożądane na zimowych biwakach. Nad tym problemem pracują tęgie głowy przemysłu outdoorowego, o rezultatach ich badań napiszę w dalszej części tego artykułu.
Pojedyncze puchowe piórko
Można powiedzieć, że puch jest najlepszym materiałem w miejscach suchych, gdzie nierzadko temperatura spada sporo poniżej zera. Ograniczamy wtedy znacznie możliwość zamoknięcia materiału.
Tyle mówi teoria. W praktyce obserwuję (i sam do nich należę) ludzi, którzy używają odzieży puchowej niemal przez cały rok. Czy to w skałach, górach.
Udając się na dwudniowy wypad z noclegiem w schronisku, namiocie, bierzemy lekki puchowy śpiwór, który po spakowaniu nieraz potrafi ważyć około 500 gram, dodatkowo zajmuje mało miejsca w plecaku. Po co nosić dodatkowe gramy?
Spakowany puchowy śpiwór NGT zero firmy Yeti. Fot. Adam Latusek
W skałach funkcjonuje wielce mówiące powiedzenie, że jak "asekurant zakłada puchówkę, to znaczy, że jest WARUN!" :-)
Zalety
- najlżejsze wypełnienie
- najlepsza kompresja
- najlepsza termika, w stosunku do wagi
- trwały, długo zachowuje właściwości izolujące
- świetnie oddycha
Wady
- Podatny na przemakanie (wolno schnie)
- traci właściwości izolacyjne po zamoczeniu
- wysoka cena
Destynacje gdzie najlepiej się sprawdza
- suche i zimne miejsca
Polscy producenci odzieży puchowej
Cumulus, Eksplo, Małachowski, Pajak, Roberts outdoor equipment, Yeti,
Primaloft
Primaloft uznawany jest za najpopularniejszy dostępny syntetyczny materiał izolujący (wiele firm ma własne, równie dobre). Został opracowany na zlecenie departamentu obrony USA. Składa się z poliestrowych włókien. Tutaj być może największy plus tej tkaniny, to to, że nawet po namoknięciu Primaloft izoluje (co prawda spadają te właściwości (nawet o około 50%), lecz i tak są lepsze niż puchu). Ma to duże znaczenie w terenie, gdzie temperatura oscyluje wokół zera i jest wilgotno - najlepszym przykładem, są góry Szkocji, gdzie wilgoć i temperatura tworzą paskudną mieszankę.
Wartością, na którą powinniśmy zwrócić uwagę jest gramatura (określa się ją ilością gramów materiału Primaloft, na metr kwadratowy). Ciężko powiedzieć, jaką wartość powinny mieć takie kurtki. Wydaje mi się, że jeśli w danej aktywności się poruszamy (to wystarczy gramatura 60-90 gram), a jeśli chcemy mieć np. kurtkę stanowiskową to od 130 gram wzwyż.
Kurtka Rostrum polskiej firmy Montano. Gramatura primaloftu na poziomie 133 gram na m2 zapewnia odpowiedni komfort cieplny dla większości użytkowników. Dla zmarzluchów istnieje możliwość zamówienie grubszej ociepliny. Fot. montano.pl
Niestety produkty z wypełnieniem primaloft są cięższe niż puchowe, a dodatkowo mniej się kompresują. Co nie znaczy, że jest tragicznie ;). Chodzi raczej o to, że odzież puchowa ma najlepszą wagę i kompresyjność z dostępnych materiałów. Gdyby komuś udało się wyeliminować czynnik zamakania, to wtedy producenci sztucznych ocieplin, mieliby ciężko.
Kurtka adidas Terrex ndosphere z wypełnieniem 80g primaloft. Lżejsze wypełnienie pozwala zachować optymalny balans pomiędzy wagą, a izolacją cieplną. Fot. adidas
Włókna primaloft w dużym powiększeniu. Fot. trailspace.com
Rodzaje primaloftu
Primaloft One: oceniany jako posiadający najlepszy stosunek masy do izolacji i kompresji
Promaloft Sport: oceniany jako podobny w swych właściwościach do One, ale o nieco gorszej kompresji
Primaloft Eco: oceniany w swoich właściwościach jak Sport, z tą różnicą, że do jego produkcji użyto w 50% poliestru odtworzonego.
PrimaLoft Eco Footwear jest przeznaczony do ocieplania obuwia. Pomaga utrzymać wnętrze buta cieple, suche i wygodne niezależnie od warunków pogodowych. Dodatkowo do jego produkcji używa się mieszanki włókiem pozyskanej po przetworzeniu surowców wtórnych.
Primaloft Infinity: Lepsza kompresyjność.
Primaloft Synergy: (opis według producenta) nowej generacji ocieplina z włókien ciągłych, której zadaniem jest dostarczenie jeszcze lepszej izolacji i jednocześnie większej kompresyjności. Jest też grubsza i bardziej miękka od swoich poprzedniczek. Ocieplina PrimaLoft Synergy została zaprojektowana do zastosowania w śpiworach i odzieży. Charakteryzuje się doskonałym stosunkiem wagi do izolacyjności, jest pakowana, wytrzymała i wodoodporna. W przeciwieństwie do puchu stosowanego w kurtkach i śpiworach, PrimaLoft Synergy nie przemieszcza się i jest wyjątkowo łatwa w utrzymaniu.
Złożona w 100% z mieszanki poliestrowych włókien różnej grubości ocieplina Primaloft Synergy cechuje się 25% wzrostem izolacyjności w stosunku do konwencjonalnych ocieplin z włókien ciągłych. (źródło: montano.pl)
Zalety
- odporność na zamakanie
- szybko schnie
- niska cena
Wady
- gorsze właściwości termiczne niż puch
- cięższy niż puch
- mniejsza oddychalność niż puch
Destynacje gdzie najlepiej się sprawdzą
- wilgotny, zimny klimat
- wielodniowe wyprawy, gdzie nie będziemy mieli dużych możliwości suszenia odzieży, lub zabezpieczenia jej przed wilgocią
Maciej Ostrowski podczas drytoolingu w bezrękawniku z primaloftu firmy adidas. Bezrękawnik może być dobrą alternatywą dla tych, którym w pełnej kurtce będzie zbyt ciepło . Fot. Marcin Nowogródzki
Technologie
Producenci sprzętu outdoorowego co jakiś czas wprowadzają technologie, które mają zapewnić jeszcze lepszą izolację, oddychalność, wodoodporność, trwałość. Poniżej kilka rozwiązań.
Woodoodporne tkaniny
Proste. Skoro puch jest najlepszy, jeśli jest suchy, to postarajmy się go nie zamoczyć. Z takim założeniem powstało kilka tkanin, które mają zabezpieczać delikatny puch przed zamoczeniem. Przykładowo polski producent Yeti, używa w swoich produktach tkaniny DRY, technologi DWR.
Puch hydrofobowy
Nowość technologiczna z zeszłego roku. Marce Berghaus udało się powlec gęsi puch materiałem DWR, uzyskując puch, który posiada własności hydrofobowe (podobnie jak materiały typu softshell).
Według producenta ta technologia wygląda naprawdę obiecująco:
- puch hydrofobowy schnie szybciej i skuteczniej.
Czy jest to przełom technologiczny? Cóż na zdjęciach wygląda pięknie.
Puch hydrofobowy, a puch zwykły. Fot. berghaus
W praktyce można powiedzieć, że puch namaka dłużej i - co najważniejsze - przez dłuższy czas zachowuje właściwości cieplne. Poniżej mały wykres:
Jak widać z wykresu, po dwóch minutach naturalny puch traci właściwości izolacyjne. Puch hydrofobowy po 3 minutach ma nadal ~ 40% izolacji, i ta wartość spada już powoli.
Idealnie byłoby gdyby niebieska kolumna oscylowała wokół 90-100%. Być może w kolejnych latach będzie lepiej. Co nie znaczy, że teraz nie jest źle ;).
BERGHAUS MOUNT ASGARD HYBRID JACKET wypełniona puchem hydrofobowym. Fot. berghaus.pl
Producent nie pisze jednak nic o równie dobrej kompresji jak puch naturalny, więc być może taki puch hydrofobowy ma gorsze właściwości kompresyjne?
Aktualnie puchem hydrofobowym zainteresowały się takie firmy jak: Patagonia, RAB, Mountain Hardwear. Wygląda więc, że w przyszłości będzie ta technologia ulepszana.
Technologia DriDown
W podobnym kierunku poszła firma Sierra Designs, która pokrywa molekułami polimeru poszczególne piórka puchu. Tak „impregnowany” puch według producenta pozostaje suchy 7 razy dłużej niż zwykły puch. Po za tym schnie szybciej (o 33%)
ThermoBall
Porównanie ocieplin. Fot. fotos.mtb-news.de
Ciekawe sztuczne wypełnienie zaprezentowała w tym roku firma The North Face. Chodzi mianowicie o ThermoBall. W skrócie są to małe kulki z włókien Primaloft. Dzięki tym małym kuleczkom ocieplina Thermobal ma termikę na poziomie puchu 600 CUI, jest pakowniejszy niż samo włókno primaloft. Do tego po przemoczeniu zachowuje właściwości grzewcze. TNF posiada dwuletnią wyłączność na ThermoBall. Mam przeczucie, że po dwóch latach, nastąpi wysyp produktów z ww. ociepliną.
Kurtka TNF Thermoball Hoodie z wypełnieniem ociepliną ThermoBall. Fot. The North Face
