Nanda Devi - to drugi pod względem wysokości po Kangchenjundze masyw Indii. Jest najwyższym szczytem leżącym całkowicie w granicach Indii. To święta góra dla hindusów a szczyty masywu tworzą tzw. Sakntuarium Nanda Devi - Bogini Śmierci.

alt

Widok na głowny szczyt Nanda Devi 7816m npm, Fot. Paweł Szlachta

Wysokość: 7816 m n.p.m.

Lokacja: Indie Himalaje Garhwalu, zachodnia część Himalajów Wysokich.

Pierwsze wejście: sierpień 1936 roku przez Harolda Tilmana i Noela Odella.

Pierwsze wejście zimowe: ?

Opis

Masyw górski leżący w Himalajach Garhwalu, w zachodniej części Himalajów Wysokich, na zachód od jeziora La’ang Cuo, pomiędzy rzekami Dhauliganga na zachodzie, Goriganga na wschodzie i Girthi na południu. Wierzchołek główny Nanda Devi ma wysokość 7816 m zaś pozostałe to: Nanda Devi East (7434), Tirsuli (7074), Dunagiri (7066), Changabang (6864). Stoki masywu zbudowane z prekambryjskich skał krystalicznych i metamorficznych pokryte są lodowcami i wiecznym śniegiem.

Historia zdobywania

Pierwszymi, którzy usiłowali wedrzeć się do Sanktuarium Nanda Devi byli Anglik W.W.Graham oraz dwaj przewodnicy alpejscy – Emil Boss i Ulrich Kaufmann. W 1883 r. usiłowali oni przejść przez przełom rzeki Rishi Ganga, ale miejscowi tragarze uważali ją za siedlisko demonów i porzucili Europejczyków.

W roku 1905 znany badacz Himalajów Thomas G.Longstaff ponowił próbę przedostania się do Sanktuarium. W towarzystwie Francuzów – Alexisa i Henry’iego Brochelerów wyszedł on na przełęcz w grani Nanda Devi Wschodniej (5910 m), nazywanej obecnie przełęczą Longstaffa. Widok Nanda Devi zniechęcił ich do ataku, ale próbowali wejść na niższą Nanda Devi East jej południową granią. Po dwóch dniach wspinaczki zawrócili.

Dwa lata później (1907) Longstaff próbował dokończyć drogę Grahama z 1883 roku. I tym razem głębokie śniegi i strach tragarzy uniemożliwiły zbliżenie się do szczytu. W 1932 roku kolejną próbę podjął Hugh Ruttledge. Razem z Emilem Reyem próbował dotrzeć na przełęcz w południowym murze Sanktuarium. Próbę udaremniły ciężkie warunki pogodowe. W końcu kolejna wyprawa zakończyła się częściowym sukcesem. W roku 1934 Eric Shipton i Harold Tilman (wybitni brytyjscy himalaiści, uczestnicy kilku wypraw na Mt. Everest w latach 30-tych XX w. pokonali przełom rzeki Rishi Ganga (10 km w 9 dni) i jako pierwsi ludzie dostali się do wnętrza Sanktuarium Nanda Devi. Napotkali tam prawdziwie rajski krajobraz. Błękitne jeziorka otoczone były soczysto-zielonymi łąkami, na których pasły się barany górskie. W kotle była ogromna liczba ptaków. Shipton i Tilman nie zamierzali atakować Nanda Devi, rozpoznali tylko wnętrze Sanktuarium. Uznali wówczas, że do ataku na szczyt Nanda Devi najlepiej nadaje się żebro południowe. Wytyczyli oni drogę, którą teraz pokonują wyprawy próbujące zdobywać Nanda Devi.

Wyprawa, której udało zdobyc się szczyt wyruszyła dwa lata później (1936). Brał w niej udział Harold Tilman, 3 innych Anglików (T.Brown, N.Odell i P.Lloyd) oraz 4 Amerykanów (H. Adams Carter, A.Emmons, C.Houston, W.Looms). Na działalność wybrano, dość nieszczęśliwie, porę monsunową. Obóz założono 7 lipca. Pierwsze dwa obozy zostały założone na wysokościach 5650 m i 6200 m. Wkrótce stanęły dwa kolejne obozy na wysokości 6500 m i 7300 m. 29 sierpnia do ataku szczytowego z obozu IV (7300 m) wyruszyli Harold Tilman i Noel Odell. Po trudnej i męczącej wspinacze i zejściu lawiny, której cudem uniknęli, około godziny 15 himalaiści stanęli na wierzchołku Nanda Devi (7816 m). Był to wówczas rekord wysokości, który został poprawiony dopiero w roku 1950 przez Francuzów - M.Herzoga i L.Lachenala – zdobywców Annapurny.

W rok po zdobyciu pierwszego ośmiotysięcznika - Annapurny Francuzi wyruszyli w Himalaje z kolejną ekspedycją. Wyprawa lyońska pod przewodnictwem Rogera Duplat zaplanowała wejście drogą brytyjską na główny szczyt Nanda Devi, trawers 3-km grani i zejście z Nanda Devi East drogą polską. W wyprawie udział brali oprócz Duplat, 7 innych Francuzów oraz Szerpowie, z późniejszym pierwszym zdobywcą Mt.Everestu – Tenzingiem Norgayem. Francuzi założyli bazę 18 czerwca 1951 roku. 6 dni później stał już obóz III na wysokości 6450 m, w pełni przygotowany do ataku szczytowego. Zespół szturmowy w składzie Roger Duplat i Gilbert Vignes wyruszył z bazy 27 czerwca. Dwa dni później widziano ich po raz ostatni w okolicach głównego szczytu Nanda Devi.

W roku 1964 drugiego (trzeciego jeśli na szczyt w roku 1951 weszli Duplat i Vignes) wejścia na Nanda Devi dokonali Hindusi, pod kierownictwem majora N. Kumar. Na główny szczyt weszli Gombu i Norbu. W roku 1975 13-osobowa wyprawa Francusko-Indyjska, pod przewodnictwem Y.Pollet-Villarda, zdobyła równolegle obydwa wierzchołki Nanda Devi. Na obydwa szczyty wchodzą Coudray, Renault, Sandhu, and Chand (3 wejście na Nanda Devi East). Nie udał im się jednak zakładany wcześniej trawers grani pomiędzy wierzchołkami.

Rok później w 1976 w Sanktuarium zjawiła się wyprawa Japońsko-Hinduska, w skład której weszło 21 osób (14 Japończyków i 7 Hindusów). Wspólne kierownictwo objęli K.Kano (Japonia) i J.Singh (Indie). Celem wyprawy był pierwszy trawers 3-kilometrowej grani Nanda Devi. Baza została założona 12 maja. Zespoły alpinistów posuwały się równocześnie na obydwu szczytach. 3 czerwca Y.Hasegawa, K.Takami i tragarz S.Singh, jako czwarty zespół w historii, osiągnęli wierzchołek Nanda Devi East. Kilka dni później założyli obóz tuż pod wierzchołkiem, z którego mieli wyruszyć na trawers głównej grani. Na grani głównego szczytu został założony obóz IV – 7200 m i po trawersie wierzchołka, już na grani, obóz V - 7250 m. 13 czerwca Hasegawa i Takami przeszli większą część grani pomiędzy wierzchołkami Nanda Devi, docierając do obozu V. Dwa dni później zdobyli wierzchołek Nanda Devi, kończąc trawers grani. Z dolnego obozu na szczyt weszło jeszcze dwóch innych Japończyków.

W ten sposób przestał istnieć kilkudziesięcioletni problem trawersowania 3-kilometrowej grani Nanda Devi, a alpinizm japoński osiągnął jeden ze swoich największych sukcesów w historii. Do dziś nikt nie powtórzył trawersu grani pomiędzy szczytami Nanda Devi i Nanda Devi East. Ósmego wyjścia na główny wierzchołek Nanda Devi dokonała 12 osobowa wyprawa brytyjsko-amerykańska, pod kierownictwem Erica Robertsa. Na szczycie stanęli Roberts, Harder, Smith i Jones. Czechosłowacka wyprawa 1981 roku wytyczyła nową, trudną drogę na Nanda Devi przez północno-wschodni filar. Kierownikiem wyprawy był Vlastimil Smida, a do szczytu dotarli Srovnal, Kadlcik, Horka, Palecek, Karafa, Rakoncaj i Sulovsky.

W tym samym roku Indyjska wyprawa osiągnęła szczyt Nanda Devi południową granią. Po raz pierwszy szczyt zdobyły kobiety i to od razu trzy (R.Sharma, C.P.Aitwal i H.Bisht). W kolejnych dniach dołączyło do nich jeszcze 4 kolegów: R.Chauhan, L.Dorji, S.Paljor i N.Purohit).

alt

Widok na główny i wschodni wierzchołek Nanda Devi i Nanda Devi East z Przełęczy Longstaffa, Fot. Paweł Szlachta

Ważniejsze wejścia:

Pierwsze wejście na szczyt - sierpień 1936 roku przez Harolda Tilmana i Noela Odella.
W roku 1975 13-osobowa wyprawa Francusko-Indyjska zdobywa obydwa szczyty Nanda Devi i Nanda Devi East.
Wyprawa Japońsko-Hinduska wchodzi na szczyt Nanda Devi i jako pierwsza trawersuje 3km grani pomiędzy głównym i wschodnim szczytem.
W 1981 roku po raz pierwszy szczyt zdobywają 3 kobiety (R.Sharma, C.P.Aitwal i H.Bisht).

Drogi

Znasz drogi na tej górze? Podziel się nimi.

Ciekawostki

Klątwa Bogini Nandy mówi, że ten kto jest nieczystego serca i zdobędzie szczyt Nanda Devi zginie a jego ciało nigdy nie zostanie odnalezione. Tak stało się z całą 4 osobową wyprawą Polską, która w 1939 roku zdobyła jako pierwsza wschodni wierzchołek Nanda Devi East. Dwójka z nich zginęła w lawinie pod Tirsuli w masywie Nandy i pozostali w niewyjaśnionych okolicznościach w Polsce i Kornwalii.
W latach 1965-1968 w masywie Nanda Devi rozegrała się prawdziwa afera szpiegowska. Amerykanie przy pomocy Hindusów, według nieoficjalnych doniesień, chcieli umieścić na górze urządzenie szpiegowskie do monitorowania testów rakietowych w Chinach. Jednak urządzenie, zasilane plutonem, zginęło w lawinie. Były nawet podejrzenia, że pluton skaził Ganges, jednak nie potwierdziły się one. Następnych kilka wypraw wojskowych próbowało zlokalizować urządzenie, ale bez powodzenia. W roku 1966 jeden z alpinistów dokonał podobno samotnego wyjścia na szczyt Nanda Devi, podczas jednej z tych wypraw. Szczegóły operacji i skład zespołów pozostały tajne.
W 1939 roku wyruszyła pierwsza Polska wyprawa w Himalaje. Zdobycie Nanda Devi East czyli wschodniego wierzchołka masywu Nanda Devi miało być przetarciem przed atakiem Polaków na K2. Wyprawą kierował Adam Karpiński. Uczestniczyło w niej jeszcze 3 Polaków: Jakub Bujak, Janusz Klarner oraz Stefan Bernadzikiewicz. Po ponad miesięcznej akcji górskiej, 2 lipca szczyt zdobyli Bujak i Klarner. Był to wówczas szósty co do wysokości ze wszystkich zdobytych szczytów świata i na długo pozostał najwyższym szczytem zdobytym przez Polaków. Podczas drugiej części wyprawy, w czasie zdobywania szczytu Tirsuli (7074 m) w lawinie zginęli Karpiński i Bernadzikiewicz. Gdy w niewyjaśnionych okolicznościach zaginęli Bujak (w 1945 roku w Anglii) i Klarner (w 1949 roku w Warszawie) zaczęto w Polsce mówić o „klątwie Nanda Devi East”. Wszak nie odnaleziono ciał żadnego z polskich uczestników wyprawy.
W 1956 roku zostaje wydana książka Janusza Klarnera opisująca całą wyprawę polaków na Nanda Devi East.
W.Unsoeld w roku 1949 zakochał się w szczycie Nanda Devi i jego imieniem nazwał swoją córkę. W wieku 22 lat jako alpinistka zapragnęła zdobyć szczyt – swoją imienniczkę. Nanda Devi Unsoeld niestety w obozie IV uległa bardzo silnemu nieżytowi żołądka. Przebywała tam wtedy ze swoim narzeczonym A.Harvardem. Pomimo przetransportowania alpinistki w dół, zmarła 8 września. Jej ciało zostało zrzucone w otchłań północno-wschodniej ściany.

Cytaty o górze

Cytaty pochodzą z książki Janusza Klarnera „Nanda Devi”.

„Wkopaliśmy się tak głęboko u nasady nawisu, że następnie już pod nawisem wybiliśmy duże „okna” na stronę doliny Lawan”.
„Kto nie wstawał po biwaku skostniały z zimna, w przenikniętym mrozem namiocie, ten nie zrozumie, z jaką radością można witać pierwsze promienie słońca”.