Nanga Parbat (8 126 m n.p.m.) - naga góra

Nanga Parbat 8 126 m n.p.m. - dziewiąty co do wysokości ośmiotysięcznik świata, wyjątkowo trudny do zdobycia, a zimą dotąd niezdobyty. Nazwa wywodzi się z sanskrytu i oznacza "Naga Góra".

Wysokość: 8 126 m n.p.m.

Lokalizacja: Pakistan/Kaszmir

Pierwsze wejście: 3 Lipiec 1953, Hermann Buhl

Pierwsze wejście zimowe: brak

Opis

Budowa masywu

Nanga Parbat położona jest w zachodniej części Himalajów Wysokich, na obszarze Kaszmiru w północno-wschodnim Pakistanie. Jest to olbrzymi masyw górski, zbudowany z prekambryjskich skał metamorficznych i krystalicznych. Od północy i zachodu otacza tę górę rzeka Indus; w kierunku północno-zachodnim szczyt oddalony jest od niej zaledwie o 25 km i wznosi się nad nią ponad 7000 m, przez co jest to największe względne wzniesienie na świecie.

Potężny, niezwykle skomplikowany masyw Nanga Parbat postrzegany jest jako olbrzymia, biegnąca łukiem grań, o długości prawie 26 km, liczonej od Szczytu Chongra (6889 m n.p.m.) na północnym wschodzie do Przełęczy Mazeno (5377 m n.p.m.) na południowym zachodzie. Najwyższą częścią góry jest śnieżno-lodowo-skalny trapezoid z wierzchołkiem głównym o wysokości 8125 m n.p.m. i drugim pod względem wysokości wierzchołkiem od strony północnej Północnym Ramieniem (8070 m n.p.m.). Na północnym zachodzie od Północnego Ramienia leży Przełęcz Bashin (7812 m n.p.m.).

Z głównego wierzchołka odchodzą trzy granie. Pierwsza, w kierunku północnym, wiedzie przez Północne Ramię do przedwierzchołka (7910 m n.p.m.) i dalej na wschód do szczytu Rakhiot (7070 m n.p.m.); druga (Grań Mazeno) opada na długości 13 km w kierunku południowo-zachodnim od Mazeno Gap (6700 m n.p.m.) do Przełęczy Mazeno; trzecia, najmniejsza północno-wschodnia grań, wiedzie w kierunku Lodowca Bazhin. Granie te wyznaczają trzy główne ściany: flankę Rupal po stronie południowej (wysokość 4500 m), północno-zachodnią flankę Diamir (3500 m) oraz północno-wschodnią flankę Rakhiot (słynna droga pierwszego wejścia). Flanka Rupal jest obok południowo-zachodniej ściany Baraha Shikhar (7647 m) w masywie Annapurny najwyższą ścianą (urwiskiem o nachyleniu pow. 45 stopni) na świecie. Baza główna znajduje się 3600 m n.p.m. Jest to najniżej położona baza główna ze wszystkich baz pod szczytami ośmiotysięcznymi. Można się do niej dostać z miejscowości Gilgit lub Chilas przez słynną Fairy Meadows (Czarodziejska Łąka) i osadę Beyal.

Historia zdobywania

Historia podboju to przede wszystkim zmagania niemieckich alpinistów. Należy do szczytów wyjątkowo trudno dostępnych i niebezpiecznych, próby jego zdobycia w latach 1895–1950 pochłonęły 31 ofiar. Na Nanga Parbat zanotowano do 2005 roku 263 wejść, podczas zdobywania szczytu zginęło aż 62 wspinaczy w tym. 16 kobiet.

11 lipca 2012 rokuCathy O'Down (RPA), Sandy Allan (Wielka Brytania) i Rick Allen (Wiela Brytania), oraz trzech szerpów (Lhakpa Rangdu Sherpa, Lahkpa Nuru Sherpa i Lakpa (Zarok) Sherpa) zdobyli Nanga Parbat dziewiczą Granią Mazeno. Jest to jedno z największych osiągnięć współczesnego himalaizmu. Członkowie wyprawy nie używali tlenu z butli, nie mieli poręczówek, oraz nie zakładali wcześniej obozów na grani.

Nanga Parbat nie udało się do tej pory zdobyć zimą, choć próbowało tego aż dziesięć wypraw, w tym pięć polskich (ostatnia zimą 2008/2009). Jest to jedyny niezdobyty zimą ośmiotysięcznik w Himalajach (pozostałe niezdobyte znajdują się w Karakorum).

I Polskie wejście

W 1985 roku Klub Wysokogórski z Krakowa zorganizował wyprawę na Nanga Parbat, której celem było I polskie wejście. Na szczyt wybrano drogę przez flankę Rupal.

Skład wyprawy przedstawiał się następująco: Elsa Avila i Carlos Carsolio (oboje z Meksyku), oraz Polacy: Marian Bała, Mikołaj Czyżewski, Andrzej Heinrich, Piotr Kalmus, Jerzy Kukuczka, Sławomir Łobodziński, Paweł MUlarz (kierownik), Tadeusz Piotrowski, Adam Potoczek, Andrzej Samolewicz i Wojciech Szymendera

Akcję górską rozpoczęli 26 maja. Do 17 czerwca założyli trzy obozy. Później nastąpiło załamanie pogody i dopiero 4 lipca założono obóz IV.

10 lipca w lawinie zginął Piotr Kalmus. Los wyprawy wisiał na włosku. Zdecydowano się, że atak będzie kontynuowany.

11 lipca założono piąty obóz (Carsolio, Heinrich, Kukuczka i Łobodziński)

Atak szczytowy rozpoczął się 12 lipca, jednakże burza spowodowała, że zespół musiał biwakować w jamie śnieżnej. Następnego dnia o godzinie 13.15 stanęli na wierzchołku.

J. Kukuczka

Jerzy Kukuczka na szczycie Nanga Parbat. Fot. arch. Jerzy Kukuczka

Przed 1953

1835 – pierwszy rekonesans w okolicach Nanga Parbat, który przeprowadził brytyjski badacz Godfrey Thomas Vigne,
1856 – Adolf Schlagintweit przesyła do Europy pierwszy znany raport o Nanga Parbat, Schlagintweit dotarł do podnóża góry od zachodniej strony; kiedy zapytał tubylców o nazwę wielkiej góry, odpowiedzieli "Diámar" (Król Gór) i "Nánga Parbat" (Naga Góra),
1895 – pierwsza próba wejścia na szczyt podjęta przez Brytyjczyka Albert Mummery i Raghobira Thapa, tragarza z plemienia Gurkha; udało im się osiągnąć wysokość około 6100 m n.p.m. na flance Diamir; jego przypuszczalną drogę nazwano "Żebrem Mummeriego"; zginął wraz z dwoma tragarzami, próbując przejść przełęcz w drodze na Lodowiec Rakhiot,
1932 – pierwsza niemiecka wyprawa poprowadzona przez Williego Merkla, osiągnięto szczyt Rakhiot 7070 m n.p.m. na północny wschód od głównego wierzchołka,
1934 – kolejna wyprawa Williego Merkla, w której udział wzięło 5 alpinistów i 11 Szerpów, podczas której Austriacy Peter Aschenbrenner i Erwin Schneider osiągnęli wysokość około 7850 m n.p.m. na północnej flance Rakhiot; w czasie dramatycznego zejścia zginęli Merkl, Willo Welzenbach, Uli Wieland i sześciu Szerpów; Schneider, z zawodu kartograf, i inni przygotowali pomiary do map, których do dziś używa większość wspinaczy,
1937 – Karl Wienl (kierownik wyprawy), 9 innych wspinaczy oraz 6 Szerpów ginie w lawinie w okolicach obozu IV tuż pod szczytem Rakhiot,
1938 – kolejna wyprawa niemiecka pod kierownictwem Paula Bauera,
1950 – wyprawa brytyjska – William Crace, Robert Marsh, John Thornley oraz Tenzing Norgay i trzech innych Szerpów. Crace i Thornley giną.

Po 1953

1953 – wyrusza wyprawa niemiecko-austriacka – której szefem organizacyjnym jest Karl-Maria Herrligkoffer, natomiast szefem wspinaczy jest Peter Aschenbrenner, członkami wyprawy zaś Fritz Aumann, Albert Bitterling, Hermann Buhl, Hans Ertl, Walter Frauenberger, Otto Kempter, Hermann Kollersperger, Kuno Reiner.
3 lipca 1953 – po ogromnych zmaganiach Hermann Buhl jako pierwszy człowiek staje na szczycie góry; zdobył go bez tlenu, ostatnie 1300 metrów przechodząc samotnie, będąc pod wpływem środka dopingującego na bazie amfetaminy,
1962 – Niemcy Toni Kinshofer, Siegfried Löw i Anderl Mannhardt zdobywają szczyt drogą po lewej stronie od zachodniej flanki Diamir, Löw zginął podczas zejścia,
1970 – pierwsze trawersowanie góry dokonane przez braci Reinholda i Güntera Messnerów; zdobyli szczyt flanką Rupal, a schodzili flanką Diamir "Żebrem Mummeriego"; Günter zaginął podczas zejścia;
1976 – Austriacy Hanns Schell, Robert Schauer, Siegfried Gimpel i Hilmar Sturm zdobyli wierzchołek drogą na lewo od flanki Rupal,
1978 – Reinhold Messner dokonał pierwszego samotnego wejścia nową drogą na flance Diamir; wracając wytyczył kolejną nową drogę.
2012, 15 lipca - Przejście Grani Mazeno i wejście na Nanga Parbat. Zespół: Sandy Allan i Rick Allen. Patrz news.

Polskie wejścia:

13 lipca 1985 – Zygmunt Andrzej Heinrich, Jerzy Kukuczka, Sławomir Łobodziński i Carlos Carsolio nową drogą południowo-wschodnim filarem flanki Rupal; podczas tej wyprawy zginął w lawinie Piotr Kalmus,
15 lipca 1985 – Anna Czerwińska, Krystyna Palmowska, Wanda Rutkiewicz (pierwszy zespół kobiecy na szczycie), oraz Dobrosława Miodowicz-Wolf, która doszła prawie na 8000 m n.p.m.,
1992 – Józef Goździk, Piotr Pustelnik,
1993 – Ryszard Pawłowski, Bogdan Stefko, Mirosław Konewka,
1996 – Krzysztof Wielicki,
2007 – Piotr Morawski, Kinga Baranowska,
23 czerwca 2010 – Artur Hajzer, Robert Szymczak
2 lipca 2010 - Marcin Kaczkan

Opis dróg

Ściana Rupal - południowa

Południwo-wschodnią granią boczną - Droga Messnera
Pierwsze wejście: Reinhold Messner, Gunther Messner, Peter Scholz i Felix Kuen - 1970

Górną granią południowo-zachodnią - Droga Schella
Pierwsze wejście: Gimpel, Schauer, Schell i Sturm, 1976

Filarem Południowo Wschodnim
Pierwsze wejście: Zygmunt Heinrich, Jerzy Kukuczka, Carlos Carsolio i Sławomir Łobodzinski, 1982

Bezpośrednio ścianą południowo-wschodnią - Filar Centralny
Pierwsze wejście: Steve House & Vince Anderson, wycena 5.9, M5 X, WI4 - 2005

Bezpośrednio ścianą południowa (South Face Direct) - niezdobyta
Próba: Tomaž Humar w 2005 roku; dotarł do wysokości 6300m

Ściana Diamir - Zachodnia

Żebro Mummery
Niezdobyte: Mummery dotarł do wys. 6100m w 1895. Nie było innej próby od tego czasu.
Zejście: Reinhold Messner - 1970

Diamir Flank - Droga Kinshofera
Pierwsze wejście: Toni Kinshofer, Siegfried Löw i Anderl Mannhardt - 1962
Pierwsze wejście solo: Krzysztof Wielicki
Pierwszy zjazd na nartach: Hans Kammerlander, Diego Wellig - 1990

Sciana Diamir (Diamir Face)
Pierwsze wejście: Reinhold Messner, solo - 1978

Droga Czeska (Czech Route)
Pierwsze wejście: Andrej Belica, Joseph Just, Marian Zatko, Juraj Zatko, 1978 (do północnego wierzchołka)

Północno-wschodnia ściana
Pierwsze wejście: Reinhold Messner, Hubert Messner, Hanspete Eisendle, Wolfgang Tomaseth od wysokości 7500m kontynuowali Drogą Czeską - 1978

Droga 'Tom and Martina'
Pierwsze wejście: Jean Christophe Lafaille - 2003

Ściana Rakhiot - północna

Lodowcem Rakhiot i wschodnią granią
Pierwsze wejście: Hermann Buhl - 1953

Droga japońska (Japanese Route)
Pierwsze wejście: Hiroshi Sakai, Yukio Yabe, Takeshi Akiyama - 1996

Filar Val Fiemme (Pilar Val Fiemme)
Niezdobyta. Próba podjęta przez zespół włoski w 1988 roku.

Grań Mazeno

Grań Mazeno to około 10 kilometrów ostrej grani na wysokości ponad 7000 metrów, która oddziela dwie niebezpieczne ściany: Rupal i Diamir. Wycofanie się z grani jest bardzo problematyczne, a często niemożliwe.

Grań Mazeno - obóz drugi

Grań Mazeno - obóz drugi. Fot. mazenoridge.com

Kalendarium prób na Grani Mazeno

1979 – Francuska wyprawa po raz pierwszy „porywa się” na grań. Ze względu na kiepską pogodę, osiągają tylko pierwszy wierzchołek o wysokości 6880 metrów
1992 – Doug Scott prowadzi międzynarodową ekipę, w której znajduje się między innymi Sandy Allan. Zdobywają trzy szczyty grani.
1993 – Doug Scott próbuje po raz kolejny... Bez rezultatu
1995 – Rick Allen, Wojciech Kurtyka, Andrew Lock z Australi. Zdobywają trzy szczyt i są w połowie drogi do przełęczy Mazeno, lecz są zmuszeni do odwrotu.
1997 – Wojciech Kurtyka i Erhard Loretan dochodzą do połowy grani (1,5 dnia).
2004 – Doug Chabot i Steve Swenson dochodzą jako pierwsi do Przełęczy Mazeno, lecz są zmuszeni do odwrotu, ze względu na wyczerpanie.
2005 - Jean Troillet, Alain Gailland i Frédéric Roux podejmują próbę przejścia, która szybko się załamała
2008 – Niemcy Luis Stitzinger i Joseph Lunger podejmują próbę przejścia grani od strony ściany Diamir. Niestety głęboki śnieg i wyczerpanie się zapasów powodują, że schodzą Drogą Messnera.
2011 – Alberto Zerain i Juan Carlos Arrieta próbują przejść Grań Mazeon od strony ściany Diamir. Wytyczają 1800 metrów nowej drogi, lecz nie osiągają grani.
2012, 11 lipca - Przejście Grani Mazeno i wejście na Nanga Parbat. Zespół: Cathy O'Down, Sandy Allan i Rick Allen, oraz trzech szerpów: Lhakpa Rangdu Sherpa, Lahkpa Nuru Sherpa i Lakpa (Zarok) Sherpa. Patrz news.

Ciekawostki

Przez długie lata Nanga Parbat była traktowana przez niemieckich himalaistów jak Graal dla ludzi średniowiecza. Stąd wyprawa roku 1943, która zakończyła się tragicznie stała się jeszcze większym bodźcem i doprowadziła do ekspedycji w roku 1953 (Willy-Merkl-Gedächtnis-Expedition), uwieńczonej sukcesem. [Reinhold Messner, "Naga Góra"]
Tubylcy nazywają górę również ,Diámar" co w języku urdu oznacza "Król Gór".
Hermann Buhl, podczas pierwsze wejście, pokonał 1300-metrowe podejście, będąc pod wpływem środka dopingującego pervitinu.
Flanka południową jest najwyższą stromą flanką świata.
Podczas wyprawy w roku 1970 Reinhold i Günther Messnerowie zdobywają szczyt flanką południową, niestety Günther umiera w wyniku choroby wysokościowej, natomiast Reinhold po zejściu flanką Diamir znalazł się sam daleko od obozu i cudem przeżył (tracąc siedem palców). Ciało Günthera Messnera zostało odnalezione w 2005 roku.
Wojtek Kurtyka o przejściu Grani Mazeno:
„Odnoszę wrażenie, że nawet do fachowców nie dociera, co oni zrobili. Trudności techniczne wprawdzie nie są tam duże, ale to jest kilkanaście dni wędrówki po grani, przez kilka siedmiotysięcznych wierzchołków, w sumie około 15 kilometrów grani, a na koniec Nanga Parbat – góra mit. I zrobiło to dwóch gości, którzy są poniekąd starcami, Sandy miał 57 lat, a Rick 59. Widzę w ich wyczynie jakiś głęboko ludzki wymiar. To właśnie jest rodzaj sztuki, która wymaga jazdy w innym wymiarze”.

Cytaty

Finsterwalder: "...7000 metrów oddziela skuty lodem szczyt Nanga od Indusa, który toczy swoje spienione wody u podnóża góry. Jest chyba mało miejsc na ziemi, w których przyroda objawia się człowiekowi tak wspaniale i wszechstronnie i odkrywa przed nim tak wiele swoich tajemnic i cudów...".
Finsterwalder: "Nanga Parbat zbudowana jest piętrowo. Jej potężny korpus poprzecinany jest głębokimi dolinami i mrocznymi wąwozami..."

Zdjęcia

Filmy

Filmowy materiał z wyprawy unifikacyjnej w ramach programu POLSKI HIMALAIZM ZIMOWY Nanga Parbat 2010. Kierownikiem wyprawy był pomysłodawca i twórca programu PHZ - nestor wspinania wysokogórskiego Artur Hajzer. W skład wyprawy wchodziło w sumie 12 osób, w tym jedna kobieta - Ola Dzik.
Wejście na Nanga Parbat poprowadzone było drogą Kinshoffera od strony doliny Diamir w stylu klasycznym. Wyprawa zakończyła się sukcesem - wejścia na szczyt zaliczyli: Hajzer, Szymczak i Kaczkan. Wyprawa wspierana była przez:
Ministerstwo Sportu i Turystyki, Fundację Kukuczki, Polski Związek Alpinizmu oraz markę HiMountain