Maciej Popko

Maciej Popko był wybitnym alpinistą i naukowcem w jednej osobie. Wybitny orientalista, hetytolog (specjalista od pisma klinowego). Jako wspinacz ma na koncie wspinaczki (i nowe drogi, lub świetne powtórzenia) w takich górach Tatry, Alpy, Kaukaz.

Zbigniew Jurkowski (z lewej) i Maciej Popko na biwaku podczas I zimowego przejścia drogi prawą częścią wschodniej ściany Mięguszowieckiego Szczytu (1963). Fot. Janusz Kurczab

Data i miejsce urodzenia: 1936

Data i miejsce śmierci: 2014, 22 listopada. Warszawa

Biografia

Maciej Popko urodził się w 1936 roku, a wspinać się zaczął w 1953 roku, zarówno latem jak i zimą. Pierwszym jego znanym przejściem, o którym wspomina się to pierwsze wejście do Kotła Kazalnicy 17 lipca wraz z Janem Długoszem. W 1962 roku wraz z Józefem Nyką udało mu się pokonać w całości Sprężynę na wschodniej ścianie Mnicha. Dodatkowo był współautorem takich dróg jak: Direttissima Mniszka, nowa droga na Orlej Ścianie. Zimą m. in. pierwsze przejście ściany Małego Młynarza, Drogi Kurczaba na MSW, paru pierwszych przejść zimowych na Żabim Wyżnim.

Z inicjatywy Macieja Popki na wiosnę 1963 roku powstała Sekcja Wysokogórska przy Komisji Turystyki Rady Uczelnianej Zrzeszenia Studentów Polskich Uniwersytetu Warszawskiego (później stała się znanym dzisiaj Uniwersyteckim Klubem Alpinistycznym (UKA).  Sekcja skupiła 15 osób i jej pierwszym prezesem został Maciej Popko.

W Alpach Francuskich przeszedł wraz z Ryszardem Zawadzkim północną ścianę Aiguille de Triolet. Było to pierwsze polskie przejście, do tego jednodniowe.

Miał okazję brać udział w pierwszym polskim powojennym wyjeździe w Dolomity, gdzie wraz z Ryszardem Zawadzkim pokonał Drogę Soldy na Marmoladzie. Dwa tygodnie później ponownie z Zawadzkim pokonują Drogę Comiciego na Cima Grande. 13 września pada Wschodni Filar Cima Ovest.

Polacy w Dolomitach w 1962 roku. Od lewej: Lucjan Saduś, Ryszard Zawadzki, Maciej Popko, Jerzy Sawicki ("Szmaciarz"), Zygmunt A. Heinrich i Adam Szurek. Fot. Józef Nyka

Popko kierował również wyprawami. Najsłynniejsze to dwie wyprawy w góry Cilo Dagh (czyt. Drzilo Dag.) w Turcji (1967, 1968), oraz wyprawa SKT w góry Wachanu.

W 1968 podroż autostopem do Turcji nie pozwoliła na zabranie większej ilości sprzętu wspinaczkowego, co oczywiście limitowało plany zdobywcze. Po dotarciu nad jezioro Van, w dniu 9 lipca 1968 grupa dokonała wejścia na zachodni wierzchołek wulkanu Suphan Dagh (4400m), następnie przeniosła się w głąb Kurdystanu Tureckiego w Cilo. Dokonano ogółem sześciu pierwszych wejść i spenetrowano dolinę Telgui Savi. K. Wieteska i M. Fijałkowski dokonali I przejścia filara na północno-wschodniej ścianie Go Dagh (3460m) oraz wejścia północną ścianą Esmertepe (3900m); T. Werner i K. Wieteska – I wejścia na Maunsell Pk. (3860m); T. Janiszewski i K. Wieteska – I wejścia północno – zachodnią granią na Zumruttepe (3100m); M. Popko i J. Tuszyński – I wejścia lewym filarem na Geniskaya (3770m); Maciej Popko i K. Wieteska – I wejścia wschodnim żebrem na Keskin Tepe (4050m.)

W Afganistanie udało im się zdobyć oba najwyższe dziewicze szczyty w otoczeniu doliny Purwakszan (szczyt bez nazwy 6110 m i Kohe Purwakszan, 6080 m), z udziałem Popki, który ponadto samotnie zdobył dziewiczy szczyt 5950 m.

Z zawodu hetytolog (od pisma klinowego), autor kilku obcojęzycznych książek z tej dziedziny (dwie wydane w Niemczech), prof. zwyczajny w Instytucie Orientalistycznym UW i przez kilknaście lat przewodniczący jego Rady Naukowej.

Pierwsze rzędy. Maciej Popko, Danuta Wach, Jerzy Tillak i Ryszard Kowalewski. Fot. Bogdan Jankowski

Dokonania górskie

Tatry

1958, 17 lipiec - I przejście drogi Długosz-Popko, Kazalnica Mięguszowiecka. Zespół: Jan Długosz, Maciej Popko.

1960, zima - I przejście ściany Małego Młynarza (Kominem Korosadowicza)

1962, lato - I przejście całości Sprężyny, Mnich. Zespół: Józef Nyka, Maciej Popko

1962, lato - Direttissima Mniszka. Zespół: Józef Nyka, Maciej Popko

1963 - nowa droga na Orlej Ścianie

1963 - zimowe przejście Drogi Kurczaba na MSW

Alpy

1962, 27 sierpnia – Marmolada, południowo-zachodnią ścianą, Drogą Conforto-Soldà (VI+). Zespół: Maciej Popko i Ryszard Zawadzki, 29-30 sierpnia Józef Nyka i Adam Szurek

1962, 9 września – Cima Grande di Lavaredo, północną ścianą Drogą Comiciego VI. Zespół: Maciej Popko i Ryszard Zawadzki

1962, 13 września – Cima Ovest di Lavaredo, północno wschodnim filarem V. Zespół: Andrzej Heinrich i Ryszard Zawadzki, drugi zespół: Maciej Popko i Lucjan Saduś

1965, 28 lipca - Aiguille de Triolet (Masyw Mont Blanc) północną ścianą, drogą Greloz-Roch: Maciej Popko i Ryszard Zawadzki

Prof. Maciej Popko i długoletni "rektor" "Betlejemki", Bogumił Słama. Fot. Bogdan Jankowski

Inne

1961, 13 sierpnia - Nakra-tau (4277 m) - środkowym filarem północno-wschodniej ściany (4B). Zespół: Marian Bała, Henryk Furmanik i Maciej Popko.

Kierował pionierskimi wyprawami w góry Cilo w Turcji (1967, 1968) oraz wyprawą SKT w zakazane góry Wachanu (1975, to ten "worek" w Afganistanie na pograniczu Pamiru i Hindukuszu - pozwolenie chłopcy samowolnie rozszerzyli i opili to z wojskowymi). Ta ostatnia wyprawa zdobyła oba najwyższe dziewicze szczyty w otoczeniu doliny Purwakszan (szczyt bez nazwy 6110 m i Kohe Purwakszan, 6080 m), z udziałem Popki, który ponadto samotnie zdobył dziewiczy szczyt 5950 m.

Wiesz o przejściach danej osoby? Podziel się swoją wiedzą z nami. Dodaj przejście na dole w komentarzu!

Ciekawostki

Pod jego redakcją wyszedł słynny podręcznik "Alpinizm", który przez wiele lat był jedyną taką pozycją w Polsce.

Wraz z takimi osobami jak Kazimierz Kościelecki, Krzysztof Piechocki i Zbigniew Biernacki, był prekursorem wspinaczki na Bibliotece w Podlesicach. Otworzyli takie linie jak Ambona VI+, Trzy Okapy VI.1 i Dwa Okapy VI+.

Jest członkiem honorowym KW Warszawa

Maciej Popko został kiedyś obcesowo zagadnięty przez niezbyt zorientowanego młodzieńca: Ty Maciek, kto ci dał tę durną ksywke "profesor"? Profesor uprzejmie i z godnością odpowiedział: Rada Państwa (przyp. red. dziś Prezydent RP nadaje tytuły profesorskie).

Podczas pierwszego polskiego przejścia pn. ściany Aiguille de Triolet Popko i Zawadzki mieli tylko 3 śruby lodowe typu korkociąg - co wywołało zdziwnienie samego Lionela Terraya.

Miał też wkład w taternictwo nizinne, zarówno w wersji z Lasku Bielańskiego czyli dębinizm (m.in z Cz. Momatiukiem, Nyką, Paczkowskim, Szurkiem), jak i był jednym z kilku odkrywców bunkrów dla wspinania (w Czosnowie ściana na Małych Bunkrach po prawej to tzw. Popki, za jego czasów zwana Eigerem).

Jest ekspertem w zakresie pisowni i pochodzenia nazw w górach Azji. Redaktor i współuator najlepszego polskiego podręcznika wspinaczki "Alpinizm" (1971 i 1974), autor książki o górach Turcji "Góry pod półksiężycem" (1974) i rozdziałów w albumach KazimierzaSaysse-Tobiczyka oraz treściwych artykułów i notatek w "Taterniku".

Znasz ciekawostki o tej osobie? Podziel się z nami nimi ;)

Cytaty

Dorzuć cytaty tej osoby w komentarzach ;)

Zdjęcia

Podrzuć linki do zdjęć tej osoby, a z chęcią zamieścimy

Filmy

Nie ma jeszcze filmów o tej osobie. Możesz dorzucić linki w komentarzach, a zamieścimy!

Powiązane artykuły