W tym artykule postaram się zebrać Większość terminów, nazw, które stosujemy w środowisku górskim Zarówno sprzętowych, typowo topograficznych, jak i przyjętych w środowisku wspinaczkowo/trekkingowym. Polecam również słownik slangu wspinaczkowego, oraz słownik ang-pol terminów wspinaczkowych. Może się zdarzyć, że będziesz miał dany termin po angielsku, wtedy polecam Climbing dictionary (wersję angielską z terminami outdoorowymi).
Lista jest niepełna i w miarę czasu będzie uzupełniana.
A
Abałakow - Typ stanowiska we wspinaczce lodowej. Polega na przewleczeniu taśmy, repika przez otwory wywiercone śrubami lodowe. "Tunele" układają się w kształt litery V.
ABS Lawinenairbag - sprzęt ratunkowy, balon lawinowy.
Absorber - pochłaniacz energii odpadnięcia (wpinany do przelotu).
Acorn - pierwszy specjalnie wykonany model kostki asekuracyjnej.
ACU - (Active Camming Unit) mimośrodowe kostki mechaniczne.
Agrafka - urządzenie do wpinania dużej ilości sprzętu.
Air Voyager - typ absorbera.
Akia - sprzęt ratunkowy (do transportu ofiar).
Alien - typ SLCD.
Alpensztok - kij alpejski, prekursor czekana.
Alpinizm - W polskim tłumaczeniu to w zasadzie każdy rodzaj wspinaczki w górach wymagający pewnego przygotowania specjalistycznego. Zalicza się do tego: wspinaczkę górską w alpach i górach typu alpejskiego. Również jest to samo chodzenie po górach o charakterze alpejskim (do wysokości ok. 6000 metrów).
Altimetr - wysokościomierz.
Aluhead - typ rozklepywanego urządzenia do wyrafinowanej wspinaczki hakowej.
Alumata - mata do spania z aluminiową powierzchnią refleksyjną.
Amigo - typ SLWOD.
Anorak - typ skafandra, używanego w latach 70-tych.
Antisnow plate - nakładka antyśniegowa zakładana na spody raków.
Antz - typ automatycznego przyrządu asekuracyjnego.
Ariane - model przenośnej wytwornicy acetylenu (czasami synonim wytwornicy).
Arête - wypukła, ostro zakończona, spiczasta forma skalna. Np. grzebień, pozioma lub lekko opadająca wąska grań lub żebro. Ew. stromy filarek lub uskok w grani.
Arrowhead - typ kostki.
ATC (Air Traffic Controller) - typ przyrządu asekuracyjnego produkowanego przez firmę Black Diamond.
Attac - typ karabinka typu klettersteig.
Auto - w żargonie wspinaczkowym oznacza autoasekurację. Również to, że wspinający się założył lub wpiął się w stanowisko
Automatic - popularna nazwa zapięcia automatycznego raków.
Awalung - sprzęt ratunkowy (do oddychania pod powierzchnią lawiny) opatentowany przez firmę Black Diamond.
Axel - typ dwuosiowego SLCD
B
bandzioch - brzuch, kocioł górski
Beak (hak) - bardzo mały hak grubości 1-2 mm, wielkości znaczka pocztowego
Betlejemka - Centralny Ośrodek Szkolenia PZA na Hali Gąsienicowej
Big Wall - określenie na wielkie, skalne ściany, na których pokonanie trzeba co najmniej kilku dni. Często ściana jest tak stroma, że nie ma wyraźnych półek skalnych i śpi się w Portaledge. Sporą ilość sprzętu holuje się za sobą.
Birdbeak - hak (rodzaj skyhooka).
Biwak - w żargonie wspinaczkowym nocleg w ścianie na półkach skalnych, jeśli nie planowało się biwaku, to wtedy jest to "kibel".
Bolt - patrz spit
Bouldering - styl wspinania, w którym pokonuje się głównie duże głazy, bez liny. Za asekurację służy nam crashpad (materac), oraz spoterzy.
Bula - kopulasta wypukłość na grzbiecie lub stoku góry, albo na dnie doliny.
Bloczek - mechaniczny bloczek używany w ratownictwie lub usprawniający transport w ścianie (np. holowanie).
C
Camalot (Cam) - (patrz również Friend) mimośrodkowy przyrząd klinujący się firmy Black Diamond. Bardzo popularny, dlatego też często określa się w żargonie wszystkie friendy Camami.
Campus - przyrząd treningowy wymyślony przez Wolfganga Gullicha. Przewieszona płyta ze sklejki, do której w równych odległościach przykręcono drewniane listwy. Służy do budowania siły kontaktowej palców.
Ceprostrada - nazwa żółtego, wygodnego, łatwego szlaku z Morskiego Oka na Szpiglasową Przełęcz
Chickenhead - amerykańskie slangowe określenie na duże owalne występy skalne wystające ze skalnej płyty. Dogodne do chwytania i asekuracji (wyblinka zakładana na "grzybki" skalne)
Chicken Wing - technika poruszania się w przerysach. Polega na klinowaniu się barkiem i dłonią po przeciwnych stronach przerysy/komina.
Choroba wysokościowa - (choroba d'Acosty, ang. Acute Mountain Sickness, AMS) nie jest jedną konkretną dolegliwością, a zespołem chorobowym spowodowanym brakiem adaptacji człowieka do warunków panujących na dużych wysokościach. Z reguły pojawia się na wysokościach powyżej 2500 m n.p.m. (zdarzały się przypadki już na 1500 m n.p.m.), gdzie dostępność tlenu w powietrzu, ze względu na rozrzedzenie atmosfery, zaczyna być zbyt mała na potrzeby organizmu.
Copperhead - mała kostka, hak używana we wspinaczce hakowej. Miedziana, aluminiowa główka jest wklepywana młotkiem w małe szczeliny skalne, tak aby metal dopasował się do szczeliny. Copperheady zazwyczaj wytrzymują tylko ciężar ciała wspinacza, nie służą do asekuracji.
Crashpad - mata podkładana pod głazy w celu zamortyzowania upadku wspinacza.
Crux - najtrudniejsze miejsce na wyciągu, na drodze lub ew. wyciąg na drodze
Czekan - sprzęt używany w alpinizmie, wspinaczce lodowej oraz zimowej turystyce górskiej. Ma postać laski zakończonej głowicą. Nowoczesne czekany służące do wspinania w lodzie lub terenie mikstowym nazywane są dziabami (dziaba, dziabka).
Czyszczenie wyciągu - czynność polegająca na usuwaniu przelotów (osadzonych przez prowadzącego) przez wspinacza idącego na drugiego.
D
Daisy - długa taśma pozszywana w taki sposób, że tworzy mnóstwo "oczek" w które można wpinać sprzęt, itp. Często używana w hakówce.
Deadhead - umocowany w ścianie copperhead z uszkodzonym cięgłem
deniwelacja - odległość między najniższym a najwyższym punktem np. jaskini
Dry-tooling (drajtuling, drytooling) - wspinanie się z rakami i czekanami po drogach ubezpieczonych. Więcej znajdziesz tutaj: Co to jest drytooling?.
Drugi na linie - osoba, która asekuruje prowadzącego i zbiera za nim przeloty, które osadził. Wspianie na drugiego jest zdecydowanie mniej niebezpieczne niż prowadzenie.
dupówa - zła pogoda, pogoda uniemożliwiająca wyjście w góry czy wspinaczkę
Drabina Bachara - drabina podwieszona pod kątem 45 stopni. Zazwyczaj szczeble zamontowane są na linie. Drabina umożliwia podchodzenie na samych rękach w przewieszeniu, co jest dobrym substytutem treningu wspinaczkowego. Nazwa pochodzi od nazwiska wynalazcy, Johna Bachara.
Droga wspinaczkowa - Ciąg chwytów i stopni. Droga wspinaczkowa wytyczona (przewspinana) przez wspinaczy (autorzy pierwszego przejścia) linia na skale. Pierwotnie najłatwiejsza linia wejścia na szczyt. Z czasem ściany szczytów pokryły się gęstą siatką dróg wspinaczkowych.
Droga ubezpieczona - Droga wspinaczkowa wyposażona w stałe punkty przelotowe (spity, ringi). We wspinaczce sportowej wszystkie drogi są ubezpieczone, tak aby zminimalizować ryzyko.
E
ekspozycja - luft, lufa, miejsce eksponowane - czyli nad przepaścią, z dużą przestrzenią poniżej
Ekspres - krótka pętla z taśmy z dwoma niezakręcanymi karabinkami. Służy do szybkiego wpinania w przelot, a następnie wpięcia do niego liny.
F
filanc - strażnik TPN lub TANAP
filar - duże, strome żebro skalne lub grzęda.
firn - ziarnisty, twardy śnieg, tworzący się w wysokich górach wiosną, doskonały do jazdy na nartach, zapewniający duże bezpieczeństwo (małe zagrożenie lawinowe).
Flash - Określenie stylu wspinaczkowego (FL) lub podpowiadanie sekwencji na danej drodze innemu wspinaczowi. Jest to nieco gorszy styl niż OS, ale bardziej ceniony niż RP.
Friend - przyrząd klinujący się mimośrodkowo krzywkami w równoległych rysach. Friendy występują w różnych rozmiarach. Często są też dostępne friendy offsetowe (niesymetryczne). Gdzie krzywki są różnych rozmiarów.
G
grań - ostry grzbiet górski opadający stromo na dwie strony
grzęda - wypukłość stoku góry oddzielająca od siebie dwa występujące w nim zagłębienia biegnące stromo ku górze. Pionowa grzęda nazywa się filarem
gzyms - wąska, skala półka
hala - obszar łąk górskich (również dawna jednostka gospodarcza)
H
Hak - metalowy klin, który po wbiciu w szczelinę skalną, może być używany jako punkt asekuracyjny. Haki mają różne formy i rozmiary. W tym słowniczku postaramy się omówić większość.
Hakówka - Patrz "wspinaczka hakowa"
Heks (Hex) - duża, heksagonalna, sześciokątna w przekroju poprzecznym, kostka służąca do asekuracji. Występuje w różnych rozmiarach. Od czasów wynalezienia friendów zdecydowanie mniej popularna.
I
J
Jedynka - hak polskiej produkcji o kształcie zbliżonym do cyfry 1. Świetnie siada w nikłych szczelinach.
Jumar (albo małpa) - przyrząd (samo)zaciskowy - z wygodną rączką - służący do podchodzenia na linie. Specjalne ząbki zapobiegają cofaniu się przyrządu na linie. Używany we wspinaczce, speleologi i pracach wysokościowych. Takie podchodzenie na linie nazywane jest małpowaniem.
K
Karabinek zakręcany - rodzaj karabinka z zamkiem wyposażonym w gwint. Po zakręceniu zamek nie otwiera się.
kibel - taternicki, nieplanowany nocleg poza schroniskiem lub taborem (np. w ścianie podczas wspinaczki)
klamra - pojedynczy zamocowany w skale stalowy uchwyt, często kilka takich uchwytów tworzy drabinkę
Knife - hak z płaskiego kawałka stali zaostrzonego na końcu
kocioł - półkoliste zagłębienie w stoku góry
koleba - jama pod głazem mogąca dać schronienie, np. przed deszczem
komin - rysa w skale szeroka na tyle, że można do niej wejść. Kominy mają różne szerokości od takich, że można wklinować całe ciało, rozpierać się rękami i nogami na pełnym wysięgu.
koń skalny - ostra krawędź w grani, przebywana niekiedy okrakiem
Kopa - góra ze szczytem kopulasto zaokrąglonym
Kopczyk - piramida ułożona z kamieni, która ma wskazywać jak biegnie ścieżka
kosówka - kosodrzewina, krzew z rodzaju sosna, porastający zbocza górskie w piętrze roślinności zwanym właśnie kosodrzewina (między 1550 a 1800 m)
Kość - kawałek metalu o zwężającaym się kształcie z przymocowaną pętlą ze stalowego cięgła. Służy do asekuracji w zwężających się rysach. Popularne w Polsce jest określenie kostki, set kości.
Kruszyzna - Skała złej jakości. Potocznie mówi się, że np. Droga jest krucha, na drodze występuje kruszyzna.
Kucie - poprawianie/usuwanie/tworzenie chwytów. Jest to nieetyczna metoda w dzisiejszych czasach i większość środowiska ją potępia.
L
Lampa - dobra, słoneczna pogoda
Lider - (Patrz "prowadzący") Osoba prowadząca daną drogę. Często używa się tego określenia na osobę będącą najbardziej doświadczoną i prowadzącą zespół w górach (przykładowo przewodnik górski).at
Lina bliźniacza - Lina używana do wspinaczki. Jest dynamiczna. Wspinamy się z dwoma liniami bliźniaczymi i razem wpinamy je w punkty przelotowe. Lin bliźniaczych używamy głównie we wspinaczce lodowej. Więcej znajdziecie tutaj: Liny wspinaczkowe.
Lina dynamiczna - Lina używana do wspinaczki. Dzięki dynamicznemu rozciągnięciu (do ok. 30%) pełni rolę amortyzatora dla odpadającego wspinacza. Pochłania energię. Oznacza się ją symbolem "1". Więcej znajdziecie tutaj: Liny wspinaczkowe.
Lina połówkowa - Lina używana do wspinaczki. Jest dynamiczna. Wspinamy się z dwoma liniami połówkowymi i możemy je wpinać razem/osobno w punkty przelotowe. Więcej znajdziecie tutaj: Liny wspinaczkowe.
Lina statyczna (statyk) - Lina używana do wspinania, speleologi, ratownictwa i prac wysokościowych. Jednakże w przeciwieństwie do liny dynamicznej wydłuża się ona minimalnie (ok 1%), dzięki czemu jest idealna do podchodzenia, opuszczania ciężarów. Więcej znajdziecie tutaj: Liny wspinaczkowe.
lufa - duża ekspozycja
Ława, ławeczka - taśma wyglądem przypominająca drabinkę, używana do hakówki. Wspinacz podchodzi na niej stopami. W pracach wysokościowych występuje również to określenie na dosłownie ławkę (drewniana deska ) w której wisi "alpinista przemysłowy".
Łącznik (w uprzęży) - pętla z materiału, do której przypinamy przyrząd asekuracyjny. Łączy ona pas biodrowy z pasami udowymi.
łojant - czyli taternik, wspinacz
łojenie - wspinaczka
łańcuch - ubezpieczenie, często ułatwiające wspinaczkę lub schodzenie, lub też poziome ubezpieczenie nad eksponowanym fragmentem szlaku
M
Magnezja - substancja (chem. magnesium carbonate) w proszku używana do osuszania rąk w trakcie wspinania. Przechowuję się ją w specjalnych woreczkach (tzw. Woreczek na magnezję).
Mantla - Dłonie i ramiona napierają w dół windując resztę ciała w górę, a ramiona są wyprostowane do momentu kiedy jedna z stóp/pięt nie znajdzie się na półce. Następnie stajemy na tej nodze. Patrz też wypór, technika wyporu.
Mięgusz - Mięguszowiecki Szczyt Wielki MSW
Mikst - patrz "Teren mikstowy"
Młotek - specjalny młotek używany do wbijania/wybijania haków. Zazwyczaj z jednej strony jest spiczasty, tak aby móc wbijać małe haki (np. copperheady).
Moko - Morskie Oko (cześciej schronisko nad Morskim Okiem)
N
nyża - zagłębienie w skalistym terenie, w skalnej ścianie, takiej wielkości, że może się w niej zmieścić człowiek
O
Okap - duża przewieszka, która kształtem przypomina wysunięty poza ścianę budynku okap dachu
Ósemka (przyrząd asekuracyjny) - przyrząd do asekuracji w kształcie cyfry 8.
Ósemka (węzeł) - węzeł używany głównie do wiązania się liną w uprzęży. Patrz odpowiedni art.: Poradnik wiązania ósemki.
P
Parch - brzydka, słabej jakości skała
perć - wąska, niknąca miejscami ścieżka górska
piarg - usypisko kamienne
Piątka - Dolina Pięciu Stawów Polskich czy schronisko w Pięciu Stawach.
Płetwa skalna (flake) - częściowo oderwany od reszty skalnej płyty fragment, odpęknięcie, płetwa. Często jest do dobry chwyt. Często też jest to kruchy i niestabilny fragment. w języku angielskim nazywane jest wtedy to (expanding flake).
Płyta - skała o gładkiej, płaskiej powierzchni
Podejście - Odległość którą musimy pokonać od punktu startu (np. samochów, schronisko) do startu wspinaczki (np. podstawa ściany). Często wyrażana jest czasem. Np. cztery godziny podejścia.
Portaledge - rozdkładane łóżko z materiału na stelażu. Za pomocą jednego punktu można je podwiesić. Portaledge używany jest w wielkich ścianach, gdzie często brak jest wyraźnych półek skalnych.
Półka - rodzaj gzymsu w urwisku skalnym, przebiegający poziomo lub prawie poziomo
Prowadzenie, wspinaczka na prowadzeniu, wspinanie z dołem - Sposób asekuracji w którym wspinacz ciągnie za sobą linę (asekurowany przez drugiego) i wpina linę w tzw. przeloty, zabezpieczając się przed upadkiem.
Prowadzący - osoba wspinająca się po drodze jako pierwsza. Zakłada przeloty, wyszukuję linie drogi. Za nią podąża druga osoba.
Przerysa (offwidth) - szeroka, niewygodna rysa. Za szeroka aby móc zaklinować dłonie, za wąska aby zmieścić ciało. Nie jest to zbyt popularna formacja. Wymaga skomplikowanych i siłowych technik wspinaczkowych.
przewieszka - przechylona skała, bardziej niż prostopadła
Przyrząd asekuracyjny (przyrząd do asekuracji) - mechaniczny przyrząd używany do wytworzenia tarcia na linie, co powoduje wyhamowanie upadku wspinacz. Przykładowe przyrządy: Reverso, ATC Guide, Piu 2, Gri Gri.
Przyrząd zjazdowy - mechaniczny przyrząd używany do zjazdów na linie. Wykorzystuje tarcie liny o metal. Często przyrządy asekuracyjne są jednocześnie przyrządami do zjadu (np. kubek). Na rynku są jednak przyrządy dedykowany ściśle do zjazdu (np. rolka, ID), aczkolwiek znajdują głównie zastosowanie w speleologi i pracach wysokościowych.
R
raki - długie na kilka centymetrów metalowe kolce połączone ze sobą przy pomocy specjalnej konstrukcji, przypinane do butów
regle - lesiste wzgórze wznoszące się u podnóża skalistych szczytów
Rivet - mechaniczny spit (5 x 50 mm) wbijany w wydrążoną w skale dziurę. Rodzaj nitu stosowanego we wspinaczce hakowej.
rynna - wąski, niewielki żleb, często z płynącą wodą
rysa - wąska szczelina w skale, biegnąca pionowo lub prawie pionowo
S
schron - schronisko
ściana - bardzo strome skalne zbocze, ich stromość jest tak wielka, że gdy patrzymy na nie z doliny, wydają się pionowe
siodło - wąska przełączka w grani lub szeroka przełęcz w kształcie siodła
Skala wspinaczkowa - klasyfikacja dróg według ich trudności (patrz wycena). Na świecie są różne skale i sporo takich tabelek porównawczyc można znaleźć w internecie. Więcej tutaj: Skale wspinaczkowe.
Skyhook - mały stalowy specjalny hak, mający na celu utrzymacie ciężaru wiszącego wspinacza. Skyhooka zaczepia się o wystające fragmenty ściany (np krawądki).
Solowanie - samotna wspinaczka z liną (i asekuracją), lub bez liny (free solo, żywiec). Żywcowanie jest chyba najbardziej niebezpieczną formą wspinania.
Spit (też bolt) - mechanicznaa rozpierająca kotwa w skale. Za pomocą śruby przytwierdzona jest do niej stalowa plakietka, do której wpinamy karabinki. Spity wykorzystuje się do ubezpieczania dróg sportowych, w alpiniźmie jaskiniowym. W mniejszym zakresie w górach.
Spoter - osoba, która w boulderingu chroni nas przed niekontrolowanym upadkiem, przesuwa materac.
Stanowisko - Kilka połączonych punktów asekuracyjny (zazwyczaj dwa), które mają za zadanie utrzymać ciężar wspinacza, lub wędkę.
Stonka - trochę pogardliwe, ironiczne określenie pewnej grupy turystów charakteryzującej się m.in. tym, że hałasują na szlaku, śmiecą, nie szanują przyrody, chodzą nieprzygotowani w góry (często na trudniejsze szlaki wybierają się w klapkach), docierają często tylko do schronisk choć można ich spotkać także na innych szlakach (choćby Zawrat czy Świnica). Jednym słowem tacy okazjonalni, nie umiejący zachować się w górach, mało doświadczeni turyści oblegający w dużych ilościach popularne szlaki ( stąd nazwa "stonka")
Szałasiska - tatrzańskie obozowisko dla wspinaczy w Dolinie Rybiego Potoku, w pobliżu Włosienicy
Szczelina Brzeżna - szczelina powstała pomiędzy skalną ścianą, a lodowcem lub pokrywą śnieżną. Niejednokrotnie jej pokonanie jest kłopotliwe.
Sprzęt asekuracyjny (w żargonie Szpej) - sprzęt wspinaczkowy w żargonie wspinaczkowym. Np. ekspresy, karabinki, haki, friendy, przyrządy asekuracyjne.
szreń - zlodowaciała skorupa tworząca się na powierzchni śniegu
śmigło - śmigłowiec ratowniczy TOPR-u
T
tabor - taborisko - tatrzańskie obozowisko dla wspinaczy (Szałasiska, Tabor pod Wysoką).
Taśma - pętla, połączony lub luźny kawałek liny/taśmy poliamidowej/dynemy. Pętle z taśmy mają tysiące zastosowań we wspinaczce (np. przedłużanie przelotów, budowa stanowisk, zakładanie wokół drzew, kamieni).
Teren mikstowy - teren wspinaczkowy gdzie skała przeplata się z lodem, śniegiem, trawą. W takim terenie wspinamy się zazwyczaj z dwoma czekanami (dziabkami) i rakami.
Terinka - słowackie schronisko Téryho Chata znajdujące się w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich
trawers, trawersować - przejście w poprzek stoku, także przechodzenie przez szczyt lub przełęcz z jednej strony na drugą
Trójkąt amerykański - typ stanowiska, w którym taśma przechodzi przez dwa punkty, a punkt stanowiskowy wisi na dole. Dziś właściwie nie stosuje się go ze wględu na potencjalne niebezpieczeństwa.
turnia -skała lub skalisty szczyt wyodrębniający się z otoczenia
U
ubocz - rozległe zbocze, niekiedy lesiste
upłaz - trawiasto-skalisty stok lub grzbiet górski
Uprząż wspinaczkowa - Jeden z podstawowych elementów sprzętu wspinaczkowego. Jest to konstrukcja składająca się z pasa biodrowego i dwóch pasów udowych, połączonych tzw. "łącznikiem". Więcej o uprzężach wspinaczkowych przeczytasz tutaj.
W
Wahadło - Bujnięcie się na linie w bok. Czasem lot może zakończyć się wahadłem, gdy wspinacz odpadnie z boku przelotu, a nie nad. Sporadycznie zdarza się, że na drogach wspinaczkowych musimy wykonać wahadło na linie, aby dostać się do dobrych chwytów lub np. stanowiska podczas zjazdów.
wanta - duży blok skalny
wędka, wędkowanie - Sposób asekuracji wspinacza, w którym wspinacz przywiązany jest do liny, a lina biegnie do stanowiska na górze drogi. Asekuruje nas druga osoba. Jest to sposób polecany na początek przygody ze wspinaczką. Plusem jest to, że jeśli odpadniemy, to od razu zawiśniemy na linie.
wierch - szczyt o łagodniejszych kształtach
Wór transportowy (haul-bag, świnia) - Duża (100-150 l), wytrzymała okrągła torba / plecak używana do przechowywania sprzętu. Najbardziej charakterystycznym ich wykorzystaniem jest wspinaczka typu big wall, gdzie często się je holuje.
Wspinaczka hakowa (wspinaczka metodą sztucznych ułatwień, hakówka) - styl wspinania, polegający na wspinaczce z pomocą sztucznych ułatwień. Dozwolone jest łapanie się punktów przelotowych, wiszenie na nich, itp. Na trudniejszych hakówkach osadzanie haków jest misterne i wytężające psychicznie.
Wspinaczka klasyczna - poruszanie się po drodze wspinaczkowej jedynie za pomocą rąk i nóg. Łapiemy tylko chwytów skalnych. Lina i punkty przelotowe służą tylko do wyłapania lotu.
Wspinaczka lodowa - Wspinanie się po zamarzniętej wodzie z rakami i czekanami. Często wspina się po zamarzniętych wodospadach (lodospady), lub zmetamorfonizowanym śniegu (przemieniony w lód z pomocą słońca).
Wspinaczka mikstowa - Wspinanie się w terenie mikstowym (skała, lód, śnieg, trawa) z pomocą raków i czekanów. Popularny jest również drytooling (wspinaczka z rakami i czekanami po drogach ubezpieczonych).
Współczynnik odpadnięcia - Jest to współczynnik określający obciążenia występujące podczas wyhamowania lotu wspinacza. Jest to stosunek długości lotu do długości liny biorącej udział w wyhamowaniu wspinacza.
Wycena - Jest to "trudność" drogi wspinaczkowej. Subiektywna wartość autorów pierwszego przejścia.
Wyciąg - odcinek drogi wspinaczkowej, najczęściej na długość liny. To określenie stosowane jest we wspinaczce wielowyciągowej, gdy długość drogi wynosi kilka/kilkaset metrów i konieczne staje się podzielenie drogi wspinaczkowej na odcinki.
Wypór, technika wyporu - Technika wspinaczkowa mająca na celu stabilizowanie pozycji w zacięciu na krawędziach/gzymsach skalnych. Patrz też Mantla.
wywierzysko - źródło wypływające z ziemi pod ciśnieniem
V-ka - hak ze stali wygiętej w kształ litery V
Z
zacięcie - wklęsła, pionowa formacja skalna utworzona np. na styku dwóch płyt (dwie płyty skalne stykające się ze sobą np. pod kątem 90 stopni utworzą zacięcie)
załupa - poziome lub skośne zacięcie
zachód - pozioma lub skośna półka w ścianie
zakosy - zygzaki ścieżki
Zerwa - w żargonie taternickim północno-wschodnia ściana Kazalnicy Mięguszowieckiej
Zestaw standardowy - odpowiednia/ wyliczona ilość sprzętu wspinaczkowego potrzebna do wspinania się w danym rejonie. Taki zestaw podawany jest często w przewodnikach wspinaczkowych, a ew. na danych drogach dopisuje się, że na drogę trzeba coś więcej. Więcej o takim zestawie w Tatrach przeczytacie tutaj: Zestaw standardowy.
Zjazd (np. na linie)- Sposób dostania się do podstawy ściany za pomocą lin wspinaczkowych. Więcej informacji znajdziesz tutaj: Zjazdy na linie (krótki poradnik + parę patentów).
Żargon wspinaczkowy - Więcej znajdziecie tutaj: Slang wspinaczkowy.
Żleb - szeroka rynna wyżłobiona w stoku górskim lub ścianie, często wypełniona śniegiem lub piargiem
zwornik - szczyt czy też przełęcz gdzie się łączą przynajmniej trzy granie, np. Skrajny Granat
żebro - stroma grzęda skalna
Źródła: internet, strona Dozenta
