We wspinaniu mamy mnóstwo różnych styli wspinaczkowych. Najprościej mówiąc jest to sposób pokonania drogi wspinaczkowej. Pozwala to na porównanie swoich osiągnięć z innymi osobami (lub sam ze sobą). Będzie więc to wartościowy artykuł dla osób początkujących. Do kompletu polecam również przeczytać art. o skalach wspinaczkowych.
Najłatwiej podzielić style wspinaczkowe na te, które służą do wspinaczki klasycznej (free climbing) i wspinaczki ze sztucznymi ułatwieniami (hakowej - aid climbing). W pierwszej do przemieszczania w górę służy tylko siła naszych mięśni. Lina i punkty asekuracyjne służą tylko do zabezpieczenia przed upadkiem. W hakówce używamy poszczególnych punktów asekuracyjnych czynnie. Łapiemy się, ściągamy z nich, stajemy na nich, itp.
Włoski wspinacz na Never Sleeping Wall na Sycylii. Fot. Damian Granowski
Wspinanie sportowe
OS
OS - (z ang. On Sight) - czyli od strzału. Przychodzimy pod drogę, której nie znamy (co najwyżej znamy wycenę) i pokonujemy ją bez odpadnięcia na prowadzeniu (z wpinaniem liny do ekspresów). Dopuszczalne jest zejście z trudności (o własnych siłach) do miejsca odpoczynkowego (bez obciążania układu asekuracyjnego).
Zabronione są jakiekolwiek podpowiedzi innych wspinaczy co do położenia chwytów i stopni, oraz "patentów", czyli sposobów na przejście danego miejsca. Również nie możemy widzieć innych podczas pokonywania tej drogi (w realu, jak i na filmie). Śliska sprawa jest też przy asekuracji innego wspinacza na tej drodze. Możemy nawet nie patrzeć, jakie ruchy robi, ale z drugiej strony będziemy czuli, w którym miejscu jest dla niego trudno, a kiedy łatwo. Doświadczony wspinacz, może dzięki temu określić taktykę przejścia.
FL
Flash - Przechodzimy drogę na prowadzeniu w pierwszej wstawce bez odpadnięcia. Podobnie jak w OS, z tym, że dopuszczalne są obserwacje, podpowiedzi innych wspinaczy oraz oglądanie filmów z przejścia.
RP
RP (niem. Rot Punkt, ang. Red Point) - Przechodzimy drogę bez odpadnięcia, z wpinaniem liny w punkty przelotowe. Z tym, że wcześniej znaliśmy tą drogę - przykładowo próbowaliśmy na wędkę, odpadliśmy przy próbie prowadzenia. Nawet jeśli zjeżdżaliśmy wzdłuż linii drogi i czyściliśmy ją lub tylko sprawdzaliśmy ułożenie chwytów
PP
PP - (ang. Pink Point) - Przejście drogi bez odpadnięcia (podobnie jak RP), z tym, że mamy na drodze zawieszone ekspresy, co może znacząco ułatwić nam przejście drogi (zwłaszcza na długich drogach). W dzisiejszych czasach RP i PP niemalże traktowane są tak samo. Sporo zespołów dla wygody zostawia ekspresy po przejściu pierwszego. Drugi nie musi wtedy wpinać ekspresów i mniej czasu z tym schodzi.
Zdejmowanie ekspresów na masywnie przewieszonych drogach jest mocno problematyczne i często zostawione są tam na stałe. W tym przypadku "zmiękczenie" stylów poszło z samej góry...
Nie ma czegoś takiego jak OS PP, czy FL PP. W teorii... W praktyce często widzi się gdy ktoś robi drogę po powieszonych ekspresach i mówi/pisze, że zrobił ją OS, FL lub RP. Związane jest to z tym, że wraz z erą wspinaczki sportowej niektóre mocno przewieszone drogi posiadały dla wygody, powieszone na stałe ekspresy. W takim przewieszeniu ciężko takie zdjąć. Wspinacze zaczęli sobie uznawać takie przejścia za RP, OS, FL. Przykład idzie z góry i z czasem większość wspinaczy przestała się przejmować tym, czy na drodze były powieszone ekspresy, czy też nie.
Należy dodać, że są osoby, które wpisują w swoich wykazach dokładnie. Czasem też w topowych przejściach dodaje się, czy wspinacz wpinał ekspresy na prowadzeniu. Przypomina mi się news, gdy Adam Ondra zrobił OS 55 metrową drogę Nordic Flower 8c+ w Flatanger (Norwegia) z wpinaniem ekspresów (miał ich około 30!).
TR
TR - ( ang. Top Rope. W Polsce popularnie zwana wędką) - przejście drogi bez odpadnięcia z górną asekuracją. Styl ten nie ma już znaczenia sportowego, ale jeśli nie zależy nam na tym lub nie czujemy się zbyt bezpiecznie na prowadzeniu to spokojnie możemy w ten sposób się wspinać. Często występuje przy patentowaniu dróg.
RK
RK - (niem. Rot Krels (czerwony krzyż)) - zwany także "YOYO" - Dopuszczalne są odpadnięcia i zawiśnięcia na line. Następnie opuszczenie do miejsca "no hand rest", skąd wspinacz może ponownie się wspinać. W skałach obligatoryjnie do ziemi. Tutaj ważna uwaga - nie musi wyjmować liny z przelotów, więc przez pewien czas wspina się na wędkę.
AF
AF - (ang. All Free) - Różni się to od RP tym, że po odpadnięciu wspinacz zawisa w przelocie, odpoczywa i ponownie zaczyna się wspinać. Ważne aby zaczął z tego samego miejsca i wykonał wszystkie ruchy na drodze klasycznie. Styl ten często jest stosowany w górach, gdy nie ma czasu (lub siły) na zjazd do stanowiska i ponowne przejście wyciągu w stylu RP.
Solo
Przejście samotne (ang. Solo) - samotne przejście drogi. W tym stylu możesz używać asekuracji linowej i ocenić swoje przejście (np. OS, RP, AF, itp). Często soliści pokonują łatwiejsze odcinki drogi na żywca (patrz niżej), a asekurują się na trudniejszych.
Free Solo
Free Solo (termin z angielskiego. W Polsce używa się "Na żywca") - przejście drogi wspinaczkowej bez stosowania liny, ani żadnej innej asekuracji. Nie powinno się mieć też uprzęży i sprzętu wspinaczkowego na sobie. Tylko magnezja i buty wspinaczkowe
Bouldering
Podobnie jak we wspinaniu sportowym. Przy OS dopuszczalne jest dotykanie chwytów z ziemi, oglądanie z boku, itp.. Jako, że spora część baldów jest dość niska, więc możemy dotknąć każdego chwytu, sprawdzić sekwencję na sucho. Wszystkie te czynniki sprawiają, że sporo wspinaczy mówi, że de facto występuje Flash.
Drytooling
W drytoolingu style funkcjonują podobnie jak we wspinaczce sportowej. W dzisiejszych czasach nie używa się już ostróg w rakobutach. Pozwalały one zawisnąć nogami na dziabce jak nietoperz i odpocząć sobie. Dochodziło do sytuacji gdy przejścia dróg trwały 1,5 godziny w 20 metrowym dachu, z czego znaczna część czasu to był odpoczynek. Na początku XX wieku drajtulowcy odeszli od tego. Will Gadd ukuł nawet termin: "Ostrogi są dla koni, dziabki dla dłoni".
Dziabki łapiemy tylko dłońmi. Niedopuszczalne dla sportowego stylu jest łapanie zgięciem łokci, pod pachami, stopami, wieszając się w zgięciach kolan.
W ostatnich latach widać również delikatny podział na zwolenników wspinania się bez czwórek i dziewiątek. Wspinanie bez nich jest bardziej wymagające dla mięśni korpusu. Widokowo jest również bardziej estetyczne. Przy mocno przewieszonych drogach powoli zaczyna się podawać czy przejście miało miejsce z 4/9, czy nie. Wydaje mi się, że raczej 4/9 nie zostaną "wyeliminowane" z drytoolingu, bo są to jednak techniki klasyczne (wymyślił i zaadaptował je do wspinania klasycznego Toni Yaniro).
Wspinanie górskie
Wkrótce dopiszę więcej. Na razie tylko A0
A0
A0 (czyt. a zero) - Chwytanie się punktów przelotowych w celu przejścia drogi wspinaczkowej. Korzystamy ze sztucznych ułatwień, w celu przejścia trudnych fragmentów, które nie jesteśmy wstanie pokonać siłą własnych mięśni. Styl ten często występuje w górach, gdy dana droga jest np. mokra, przerosła nas lub po prostu nie ma jeszcze przejścia klasycznego. Od A0 zaczyna się hakówka, kolejne stopnie to A1 do A6... Zobacz więcej tutaj: Skala hakowa.
