Łomnica. Widok z podejścia na Sławkowski Szczyt. Fot. Damian Granowski

W XX leciu międzywojennym wielu taterników próbowalo zdobyć zachodnią ścianę Łomnicy. Z taternickiego punktu widzenia najciekawsze są ściany: zachodnia (lato), wschodnia (zima).

Wysokość: 2634 m n.p.m.

Lokacja:Słowacja. Tatry Wysokie.

Pierwsze znane wejście: 1793, 17 sierpnia, Zespół: Robert Townson z dwoma myśliwymi

Pierwsze wejście polskie: 1804 (lub 1802), 21 sierpnia, Stanisław Staszic.

Pierwsze wejście zimowe: 1891, 27 grudnia - Jakob Horvay i Theodor Wundt

WHP XXI

Opis

Łomnica jest wybitny szczytem w bocznej grani odchodzącej na południowy-wschód od Wyżniego Baraniego Zworinika. Znajduje się pomiędzy Durnym Szczytem i Kieżmarskim Szczytem. Z jej wierzchołka rozchodzą się trzy granie:

- Północno-zachodnia, biegnąca od Baranich Rogów przez Durny Szczyt. Od Łomnicy najbliżej znajdują się: Przełączka pod Łomnicą (Sedielko pod Lomnickým), Mała Poślednia Turniczka (Lomnická vežička), Poślednia Przełączka (Posledná štrbina), Poślednia Turnia (Posledná veža).
- Północno-wschodnia, tzw. Grań Wideł, biegnąca w stronę  Kieżmarskiego Szczytu
- Południowo-wschodnia, tzw. Łomnicka Grań (od wierzchołka wyróżniamy: Łomnicka Szczerbinka (Lomnická štrbinka), Łomnicki Kopiniaczek (Lomnický zub),  Wyżni Łomnicki Karb (Vyšný lomnický zárez), Łomnicki Mniszek (Lomnický mníšik), Pośredni Łomnicki Karb (Prostredný lomnický zárez), Łomnicki Kopiniak (Lomnická stena), Niżni Łomnicki Karb (Lomnická priehyba), Łomnicka Kopa (Lomnická kopa).

Widok na Łomnicę, Grań Wideł i Kieżmarski Szczyt. Fot. dg

Jej najbardziej interesujące ściany to zachodnia (ok. 300-400 metrów), wschodnia (ok. 600 metrów) i północna (ok. 600 metrów).

Ściana zachodnia opada do Doliny Pięciu Stawów Spiskich i ma około 300-400 metrów wysokości. Ograniczona jest z lewej strony Żlebem Tery'ego opadającym z Przełączki pod Łomnicą. Z prawej ograniczają ją rynny opadające z Niżniego Łomnickiego Karbu. Jest szeroka i ma silnie skośną podstawę (Źleb Tery'ego). Za właściwą zachodnią ścianę Łomnicy uważa się jej lewą część, aż po rynny zbiegające się z Niżniego Łomnickiego Karbu. Średnio ściana ma około 300 metrów w pionie. W najwyższym miejscu pokonuje ją droga Birkenmajera (ok. 400 metrów w pionie).

Wschodnia ściana opada do Lejkowego Kotła i ma około 600 metrów wysokości. Z lewej strony ograniczona jest południowo-wschodnim żlebem.

Północna ściana opada do Doliny Dzikiej i ma około 600 metrów wysokości. Ograniczona jest z lewej strony północno-wschodnim żebrem, z prawej żlebem opadającym z Pośledniej przełączki.

Historia zdobywania

Prawdopodobnie pierwszego wejścia na szczyt dokonał znany angielski podróżnik i lekarz Robert Towson. 17 sierpnia 1793 roku, razem na szczty weszli z nim dwaj myśliwi. Wejście odbyło się z Doliny Małej Zimnej Wody przez Filmarski Żleb do Łomnickiej Przełęczy. Stamtąd droga na szczyt praktycznie nie różniła się od dzisiejszej klasycznej trasy, na której znajdziemy łańcuchy i klamry.

Pierwszego zimowego wejścia dokonał Jakob Horvay i Theodor Wundt 27 grudnia 1891 roku. Wtenczas było to najtrudniejsze tatrzańskie wejście.

Słynna była zachodnia ściana Łomnicy, o przejście której walczono w latach międzywojennych. Pierwsze wzmianki o próbach jej zdobycia pochodzą z 1909 roku. 2 sierpnia trzech węgierskich wspinaczy (Imre Barcza, Oszkar Jordan i Tihamer Szaffka) przeszło 30 metrów, po czym zawróciła zjazdami.

Zachodnia ściana Łomnicy widzoczna ze szlaku na Sławkowski Szczyt. Fot. Damian Granowski

Do gry o zdobycie "Szklanej Góry" włączyli się Polacy. Nie obyło się bez rywalizacji. Właściwie cała czołówka ostrzyła zęby na jej pierwsze przejście. Chyba najpoważniej do problemu podchodził Wincenty Birkenmajer. Robił sporo rekonensansów, zdjęć, szkiców.

Nie udało mu się zachować tajemnicy i do rywalizacji włączył się sam Wiesław Stanisławski. Po rewelacyjnym początku sezonu 1929 (północna ściana Żabiego Konia) wrócił w Tatry. Na wieść o planowanych próbach Birkenmajera (i sprzymierzonych z nim "Syfonów") odkłada inne plany i udaje się do Pięciu Stawów Spiskich wraz z Antonim Kenarem i Aleksandrem Staneckim.

7 lipca w chacie Tery'ego spotykają się zespoły Birknemajera (KazimierzDorawski, Alfred Szczepański i Karol Wallish) i Stanisławskiego. Oba mają na celu zdobycie zachodniej ściany. W zatłoczonym schronisku taternicy spali gdzie się działo. Birkenmajer budzi się o świcie i chce po cichu obudzić resztę swoich towarzyszy. Budzi jednak jednego z konkurentów, którzy szybko wychodzą ze schroniska. Birkenmajer odpuszcza.

Stanisławski prowadzi nową drogę, która jednak wiedzie mocno na lewo od środka urwiska. Wspinacze wystartowali w linii spadku wierzchołka, lecz wyraźny ciąg rys skierował ich w lewo. Pomimo tego, że była miejscami nadzwyczaj trudna, to nie forsowała głównego spiętrzenia.

8 sierpnia w ścianę wchodzi zespół Birkenmajer, Dorawski, Szczepański i Wallish. Spróbowali wbić się w ścianę w jej najniższym miejscu. Udało im się przejść 180 metrów ściany, a trudności były naprawdę duże.

Następna próba miała miejsce 28 sierpnia. Tym razem bez udziału Birkenmajera (wezwanie na ćwiczenia wojskowe). Do zespołu dołącza Jan Alfred Szczepański i Kazimierz Kupczyk. Udało im się pokonać dalsze kilkadziesiąt metrów ściany, gdzie utknęli pod "Żółtymi Plamami". Odpadł tam Kupczyk. Dorawskiemu również nie udało się przejść tego fragmentu.

Kolejne próby zaczęły się rok później. Już na początku czerwca teren lustrował Wincenty Birkenmajer. Wkrótce dołącza do niego Kazimierz Kupczyk, który zjawił się 5 dni przed umówionym terminem. Dwójka decyduje się na atak (wpierw uzyskują "zgodę" swoich towarzyszy). Docierają do najwyżej osiągniętego miejsca. Birkenmajer osiąga podobną wysokość jak Dorawski (wykuł stopień). Wraca na stanowisko i do ataku ruszya Kupczyk. Przechodzi pierwsze 12 metrów nadzwyczaj trudnego terenu i ścąga do siebie Birkenmajera. Jeszcze dwa nieco łatwiejsze wyciągi i dwójka dociera do łatwiejszego terenu. O 17.00 stają na wierzchołku.

Droga Birkenmajera została uznana jako jedna z czołowych osiągnięć taternictwa międzywojennego. Należy zwrócić uwagę, że podczas prób jak i właściwego przejścia Birkenmajer kuł stopnie i chwyty.

Kolejna ważna droga powstała 20 lat później. Mowa tutaj o słynnej Hokejce. Do problemu przymierzali się m. in. Slavo Cagasik, Zbigniew Korosadowicz, Tadeusz Pawłowski i Stanisław Siedlecki. Zbigniew Jaworowski zjechał całą ścianą w 1949, aby znaleźć potencjalnie najsłabszy punkt.

22 sierpnia 1950 projekt pokonuje zespół Frantisek Plsek i Vaclav Zachoval. Na dwóch fragmentach stosowali technikę hakową, ale pokonanie klasycznie tzw. Krzyża i trawersu płyt pod Hokejkę było godne podziwu. 2 lata później ten sam zespół podchodzi pod ścianę w celu pierwszego zimowego przejścia. Niestety spadająca lawina kamienna zabija Zachovala.

Pierwsze polskie przejście Hokejki ma miejsce 6 września 1954 roku (zespół: Stanisław Biel, Zbigniew Rubinowski).

Dziś na wschodniej i zachodniej ścianie spotkacie gęstą siatkę dróg dla każdego.

Ważniejsze wejścia

Drogi

Na szczyt nie prowadzi żaden znakowany szlak turystyczny. Można wejść na niego z pomocą przewodnika górskiego.

Z Tatrzańskiej Łomnicy (0+. 5-6 godzin)

Idziemy na Łomnicką Przełęcz. Stamtąd percią, grzbietem południowej grani pod wierzchołek Łomnickiej Kopy ((WHP 3177). Z lewej strony omijamy ogromną płytę, idziemy rynną do góry. Stąd trawers w prawo pod siodełko Niżniego Łomnickiego Karbu. Tam obieramy kierunek rynną do góry. Znajdziecie w niej łańcuchy i klamry. Ogólnie na wierzchołek wyjście powinno zająć około 5-6 godzin z Tatrzańskiej Łomnicy.

Jest to najłatwiejsza droga wejścia i zejścia. Przy założeniu, że nie wliczamy kolejki ;).

Zejście z Łomnicy. Fot. dg

Z Doliny Kieżmarskiej (3-4 godziny od schroniska w Kieżmarskiej)

Od schroniska w Dolinie Kieżmarskiej idziemy w stronę Doliny Dzikiej wyraźną ścieżką. Wchodzimy na jej próg skalną grzędą (na prawo od wodospadu) ubezpieczoną łańcuchami. Po wyjściu na próg Doliny Dzikiej kierujemy się w stronę Miedzianej Kotliny na wielkie usypisko u stóp Kieżmarskiego Szczytu.

Nim do góry do wylotu żlebu opadającego z Wyźniej Kieżmarskiej Przełęczy. Idziemy przez Miedziane Ławki (system zachodów) niemal do Grani Wideł.

Droga nie jest zalecana do robienia w złych warunkach atmosferycznych i przy zalegającym śniegu.

Z Doliny Małej Zimnej Wody (2-3 godziny od Chaty Tery'ego)

Tzw. Droga Jordana (pierwszego przejścia całej Jordanki dokonał Karoly Jordan i przewodnik Johann Franz senior 6 lipca 1900 roku) uchodzi według WHP za najtrudniejszą tatrzańską drogę turystyczną.

Od schroniska idziemy Klimkowym Żlebem (kopczyki). Następnie przebijamy się do Żlebu Breuera, którym idziemy na Wyźnią Poślednią Przełączkę. Tutaj przewijamy się na stronę Doliny Dzikiej, obchodząc blok szczytowy Pośledniej Turni w prawo wąską, eksponowaną półką. Następnie wchodzimy na siodełko na pd-wsch. od Pośledniej Turni. Granią na Poślednią Przełączkę. Granią do wcięcia poniżej Małej Pośledniej Turniczki. Obchodzimy wierzchołek od strony Doliny Dzikiej i dostajemy się na Przełączkę pod Łomnicą. Dalej stopniami i półkami w pobliże pn.-zach. grani w górę. Następnie w lewo półką (łańcuch) do kociołkowatego wgłębienia.

Stąd Kominem Franza (ubezpieczony) w łatwiejszy teren i pn.-zach. granią na wierzchołek Łomnicy.

Zachodnia ściana

Zachodnia ścian Łomnicy widziana ze Sławkowskiego Szczytu. Na drugim planie widać Kieżmarski Szczyt. Fot. Damian Granowski

Ściana zachodnia opada do Doliny Pięciu Stawów Spiskich i ma około 300-400 metrów wysokości. Ograniczona jest z lewej strony Żlebem Tery'ego opadającym z Przełączki pod Łomnicą. Z prawej ograniczają ją rynny opadające z Niżniego Łomnickiego Karbu. Jest szeroka i ma silnie skośną podstawę (Źleb Tery'ego). Za właściwą zachodnią ścianę Łomnicy uważa się jej lewą część, aż po rynny zbiegające się z Niżniego Łomnickiego Karbu. Średnio ściana ma około 300 metrów w pionie. W najwyższym miejscu pokonuje ją droga Birkenmajera (ok. 400 metrów w pionie).

Zachodnia ściana Łomnicy jest bardzo lita i gładka. Nie ma za wiele wybitnych formacji. Wśród najbardziej znanych to Hokejka, Krzyż, Rysa Birkenmajera, Rysa Puskasa.

Dostaś się pod nią można na kilka sposobów. Można podejść z Doliny Małej Zimnej Wody (od schroniska Zamkowskiego przez Wielki Upłaz), ale pewnie 95% wspinaczy wybiera opcję wyjazdu kolejką z Tatrzańskiej Łomnicy do Skalnatego Plesa. Stamtąd mamy opcję wyjazdu na Łomnicką Przełęcz (~40 euro) lub na szczyt Łomnicy (~50 euro). Obie opcje nie są tanie, ale dzień jakby przyjemniejszy się później robi :).

Jeśli wybierzemy wyjazd na szczyt Łomnicy, to później musimy zejść do żlebu Téryego tzw. Jordanką, czyli dawnym szlakiem (trudności II), który był uważany za najtrudniejszy szlak w Tatrach. Jest to opcja najszybsza.

W wypadku Łomnickiej Przełęczy musimy jeszcze trochę podejść pod ścianę. Po dotarciu na Łomnicką Przełęcz (wyciągiem, lub ścieżką w kosówce, a później zakosami) idziemy grzędą jakieś 30min / 150 metrów (w pionie) do góry, do wyraźnej szczerbinki, gdzie znajdują się zjazdy do łańcuchów (patrz zdjęcie poniżej).

Strzałką zaznaczone miejsce, gdzie umiejscowiony jest łańcuch zjazdowy. Fot. Damian Granowski

Za szczerbinką znajduje się łańcuch zjazdowy. Jeśli mamy liny połówkowe 60m, to zjeżdżamy na pełną długość do wygodnej półki. Łańcuchy z ferraty Tatarki zaczynają się już po 30 metrach. Można też zejść bez zjazdu, ale nie orientuję się jak wtedy wiedzie ta droga.

Z półki schodzimy już po łańcuchach (miejsca II ubezpieczone łańcuchami) do podnóża zachodniej ściany. Kuluarem do góry pod wybraną drogę :).

Łańcuchy pod zachodnią ścianę Łomnicy

Lewa droga VI+

Pośledni komin V+, A1

Šedá platňa VII-

Kopejkový pilier V+

Droga Puškáša - lewą depresją V

Čuňasova cestaVI+

Ľavými platňami Hokejky V+,VI

Droga Stanisławskiego V

Hokejka VII-

Pšendova cesta VII-

Lewy skraj Czarnego Filara VIII-

Staruch-Medvec VIII

Biely pás VII+

Ružové plamene VII+

Žlté plamene VII

Na pamiatku M. Kriššáka (V, A2-A3)

Arnoldov variant v platni VII-

Šokuj opicu VIII+/IX-

Cesta cez platňu (V,A2)

Puklina v platni V+

Šmídov variant V-

Droga Birkenmajera V+

Łomnicka Szczerbinka przez Komin Farkasa i Petrika VII

Droga pamięci M.Krissaka V, A3

Fiala-Pochyly V, A2

Północna ściana

Wschodnia ściana

• 2011, 18-20 XI - Vzpomínka na Eiger - M7 A3, 700 metrów. Zespół: Pavel "Bača" Vrtík i Milan "Mejla" Doležal

• Droga Motyki V

Znasz drogi na tej górze? Podziel się nimi.

Ciekawostki o Łomnicy

Łomnica była długo (do 1860 roku) uważana za najwyższy szczyt w Wysokich Tatrach.

Nazwa "Łomnica" pochodzi od Łomnickiego Potoku, zwanego dawniej Łomnicą. Słowo "łomy" oznaczało duże kamienne bloki zrzucane przez potok.

W latach 1936-1940 wybudowano napowietrzną kolejkę linową z Tatrzańskiej Łomnicy. Górną stację kolejki umieszczono na szczycie. W stacji znajduje się Instytut Hydrometerologiczny, 20 lat później dobudowano obserwatorium astronomiczne.

Promenada na Łomnicy z widokiem na Tatry Wysokie. Fot. Damian Granowski

Cytaty

Zdjęcia

Panorama (po kliknięciu większa)

Panorama (po kliknięciu większa)

Masz zdjęcia? Podeślij linka w komentarzach, a chętnie zamieścimy!

Filmy

Masz filmy? Podeślij linka w komentarzach, a chętnie zamieścimy!